ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ

Ομιλία – Επιστολή

   

Α. Ομιλία

Ι. Στοιχεία προλόγου

Ø  Η προσφώνηση: Αγαπητοί συμμαθητές, καθηγητές, Κυρίες και κύριοι κτλ.

 

Ø  Η χρήση του α΄ ενικού και πληθυντικού, του β΄ πληθυντικού:

·       θα ήθελα να σας αναλύσω

·       με αφορμή θα επιθυμούσα να σας αναφέρω……

·       είναι αναγκαίο για μένα να θίξω το πρόβλημα….., να εκθέσω τον προβληματισμό μου

·       όλοι εμείς οι νέοι απευθυνόμαστε για να διατυπώσουμε τη γνώμη μας σχετικά με …

·       στόχος μας να ευαισθητοποιήσουμε…., με δεδομένη την ευαισθησία – το ενδιαφέρον μας πάνω στο….

·       μας προκαλεί μεγάλη ανησυχία – μεγάλο ενδιαφέρον το….., θα θέλαμε να διερευνήσουμε το πρόβλημα – το θέμα κτλ.

ΙΙ. Εκφράσεις για το κύριο μέρος

Ø  α΄ και β΄ πληθυντικό:

·       σκεφτείτε…., αναλογιστείτε,..,,

·       ας θυμηθούμε όλοι μας…., ας προβληματιστούμε όλοι μας

·       όλοι μπορούμε να διερωτηθούμε….

·       θα γνωρίζετε βέβαια, είναι ήδη γνωστό σε όλους μας – σας

·       κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει….

·       δεν είναι δυντό να μην αναφερθούμε – να μη λησμονήσουμε

·       δεν πρέπει να ξεχνάμε….

·       ευθύνη – χρέος όλων μας είναι…..

·       πόσοι από εμάς δεν έχουμε αναρωτηθεί….

·       αυτό που για μας έχει ιδιαίτερη σημασία….

·       θα απορείτε βέβαια με….

·       εύκολα θα μπορούσαμε να αντικρούσουμε τον ισχυρισμό ότι….

 

Ø  α΄ ενικό

·       θα ήθελα να αναφερθώ και….

·       δεν θα μπορούσα να παραλείψω και….

·       είναι για μένα αναγκαίο….

·       θα μου ήταν αδύνατο να μην τονίσω…

·       επισημαίνω ότι….

·       θα υπογραμμίσω άλλο ένα βασικό σημείο…..

·       αλλά θα μπορούσα να ενισχύσω την άποψή μου και με ……

·       προσθέτω και τούτο, ότι….

·       πιστεύω πως δεν θα μπορούσα να θεωρηθώ υπερβολικός αν ανέφερα και….

·       θα μου επιτρέψετε να… θεωρώ χρέος μου να τονίσω……

ΙΙΙ. Στοιχεία επιλόγου

Ø  Ανακεφαλαίωση – συμπέρασμα:

·       ύστερα από όλα αυτά θα μπορούσαμε αβίαστα να συμπεράνουμε ότι…

·       όλα όσα αναφέραμε, θεμελιώνουν το συμπέρασμα ότι….

·       συνοψίζοντας όλα αυτά που ανέλυσα, θα κατέληγα στο ότι….

·       πιστεύω ότι κατάφερα να σας αποδείξω…., να σας πείσω για…..

·       είναι φανερό λοιπόν ότι….

·       ύστερα από όλα αυτά θα ήταν πλάνη να πιστεύουμε…..

·       θα ήθελα να κλείσω την ομιλία μου με….

·       κλείνοντας – τελειώνοντας θα επιθυμούσα να……

 

Ø  Προτροπή, παραίνεση:

·       θα καταλάβετε λοιπόν ότι είναι και δική μας ευθύνη…..

·       προβληματιστείτε λοιπόν και ενεργοποιηθείτε…..

·       ας αναλάβουμε όλοι μας πρωτοβουλίες…..

·       μην εφησυχάζετε λοιπόν….

·       οφείλουμε να αναλάβουμε πρωτοβουλίες για….

·       σας ευχαριστώ που με ακούσατε – για το χρόνο σας – για την προσοχή σας.

 

Β. Επιστολή

Ι. Στοιχεία προλόγου

Ø  Η προσφώνηση:

·       Αξιότιμε κύριε,

·       Κύριε υπουργέ , κύριε πρόεδρε,

·       Αξιότιμοι κύριοι, αξιότιμοι καθηγητές κτλ.

 

Ø  Η χρήση ενικού και πληθυντικού, του β΄ πληθυντικού:

·       αποφασίσαμε να σας στείλουμε αυτή την επιστολή….

·       με αφορμή…. σας αποστέλλουμε επιστολή θέλοντας να…..

·       θεωρήσαμε σκόπιμο ύστερα από τις παρατηρήσεις σας σχετικά με….  να σας απαντήσουμε….

·       πιστεύοντας ότι θα βοηθήσουμε τον προβληματισμό σας για…. σας καταθέτουμε τις απόψεις μας με την επιστολή αυτή…..

·       θεωρώ χρέος μου μετά τις επισημάνσεις σας για…. να σας απααντήσω με την επιστολή αυτή αντικρούοντας….

·       είναι γνωστή σε σας η ευαισθησία μας – το ενδιαφέρον μας για….

·       αποφασίσαμε λοιπόν να γράψουμε την επιστολή σε σας για να ….

·       λάβαμε την επιστολή σας για…. και κρίναμε σκόπιμο να σας απαντήσουμε καταγράφοντας τις απόψεις μας….

 

ΙΙ. Εκφράσεις για το κύριο μέρος

Ø  Αξιοποιούμε πολλές από τις εκφράσεις που έχουν καταγραφεί στο είδος της ομιλίας με περισσότερη χρήση του β΄ πληθυντικού προσώπου:

·       είναι ήδη γνωστό σε σας…

·       δεν μπορείτε να αμφισβητήσετε….

·       δεν είναι δυνατό να λησμονήσετε…, δεν πρέπει να ξεχνάτε….

·       ευθύνη – χρέος όλων μας είναι….

·       πόσες φορές δεν έχετε αναρωτηθεί….

·       αυτό που για μας αλλά θεωρούμε ότι και για σας έχει ιδιαίτερη σημασία….

·       θα απορείτε βέβαια με….

·       εύκολα θα μπορούσαμε να αντικρούσουμε τον ισχυρισμό σας ότι…..

·       θα ήθελα να αναφερθώ και….

·       θα μου ήταν αδύνατο να μην σας τονίσω….

·       σας επισημαίνω ότι…. θα υπογραμμίσω άλλο ένα βασικό σημείο….

·       αλλά θα μπορούσα να ενισχύσω την άποψή μου και με…..

·       παραθέτω σε σας και τούτο, ότι…..

·       πιστεύω ότι δεν θα μπορούσα να θεωρηθώ υπερβολικός….

ΙΙΙ. Στοιχεία επιλόγου

Ø  Συνήθως κλείνουμε την επιστολή διατυπώνοντας την ευχή οι απόψεις μας να τύχουν της προσοχής ή της ευνοϊκής αντιμετώπισης του αποδέκτη της επιστολής:

·       Πιστεύουμε να λάβετε σοβαρά υπόψη σας τις παρατηρήσεις μας….

·       έχουμε την πεποίθηση ότι οι θέσεις μας θα βρουν τη δέουσα ανταπόκριση….

·       θεωρούμε ότι με τις παραπάνω απόψεις μας συμβάλλουμε και εμείς στην αντιμετώπιση…..

·       είμαστε βέβαιοι ότι θα μελετήσετε τις σκέψεις μας, οι οποίες πιστεύουμε ότι ενισχύουν τον προβληματισμό σας……

·       νομίζουμε ότι καταθέτοντας τις απόψεις μας σε σας, βοηθούμε στην επίλυση …..

·       βοηθούμε στον εμπλουτισμό των σκέψεων και των δεδομένων σχετικά με…..

 

 

·                        Τρόποι επίτευξης της συνοχής του κειμένου

Η συνοχή ενός κειμένου εξασφαλίζεται με τους παρακάτω τρόπους:

1.     Μεταβατικές / διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν:

§  χρόνο,  χρονική ακολουθία / διαδοχή: αρχικά, έπειτα, αργότερα, στη συνέχεια, ταυτόχρονα, συγχρόνως, πάντοτε, προηγουμένως, νωρίτερα, εντωμεταξύ κ.α.

§  τόπο: αριστερά, δεξιά, πάνω, κάτω, κοντά, μακριά κ.α.

§  επεξήγηση ή εισαγωγή παραδειγμάτων: δηλαδή, ειδικότερα, σαφέστερα, συγκεκριμένα, για να γίνει πιο σαφές, με άλλα λόγια, για παράδειγμα, λόγου χάρη κ.α.

§  αντίθεση, αλλαγή οπτικής γωνίας ή εναντίωση: από τη μια πλευρά, από την άλλη, αλλά, αλλά όμως, ωστόσο, αντίθετα, βέβαια, αν και, διαφορετικά, ειδάλλως κ.α.

§  διαίρεση, απαρίθμηση επιχειρημάτων ή φυσική συνοχή: στην πρώτη περίπτωση, αφενός, στη δεύτερη περίπτωση, αφετέρου, πρώτο, δεύτερο, τέλος, επίσης, κ.α.

§  πρόσθεση, συμπλήρωση: επιπλέον, επιπρόσθετα, εξάλλου, συμπληρωματικά, παράλληλα κ.α.

§  έμφαση: πράγματι, ιδιαίτερα, προπάντων, ξεχωριστά, αναντίρρητα, είναι ανάγκη να τονιστεί, είναι σημαντικό, αναμφισβήτητα κ.α.

§  αιτιολόγηση: γιατί, διότι. αφού, επειδή, καθώς, εφόσον, καθόσον, για αυτό το λόγο κ.α.

§  αναλογία, ομοιότητα: ομοίως, ανάλογα, όπως, έτσι κ.α.

§  συμπέρασμα / αποτέλεσμα ή αιτιότητα (αίτιο – αποτέλεσμα): επομένως, συμπερασματικά, συνοψίζοντας, από τα προηγούμενα τεκμαίρεται / συνάγεται, καταλήγουμε λοιπόν, είναι φανερό από τα παραπάνω, το γεγονός αυτό έχει σαν επακόλουθο κ.α.

§  γενίκευση / διάζευξη: γενικά, ευρύτερα, ή, είτε – είτε κ.α.

§  προϋπόθεση ή όρο: αν, εκτός αν, με τον όρο, με την προϋπόθεση, υπό τον όρο ότι κ.α.

 

2.     Συμπλεκτικούς και διαζευκτικούς συνδέσμους: και, ούτε, ή, είτε είτε.

3.     Αντωνυμίες που αναφέρονται σε ουσιαστικά προηγούμενων προτάσεων.

4.     Ερωταπόκριση.

5.     Οργάνωση του λόγου στον άξονα του χρόνου ή του χώρου.

6.     Επαναλήψεις λέξεων, προτάσεων.

7.     Διατήρηση ενιαίου ύφους (χρήση ίδιας έγκλισης και ίδιου ρηματικού προσώπου).

ΙΙΙ. Ως προς τη χρήση της γλώσσας

Ø  Η ακρίβεια, δηλαδή η χρήση λέξεων που αποδίδουν τις σκέψεις του συγγραφέα με πιστότητα.

Ø  Η σαφήνεια, δηλαδή ο απόλυτα κατανοητός τρόπος διατύπωσης.

Ø  Ο λεκτικός και ο εκφραστικός πλούτος.

Ø  Η τήρηση των μορφοσυντακτικών κανόνων, δηλαδή η αποφυγή γραμματικών και συντακτικών λαθών / σφαλμάτων.

Ø  Η σωστή χρήση των σημείων στίξης.

Ø  Η αναφορική / δηλωτική ή ποιητική / συνυποδηλωτική λειτουργία της.

Ø  Η καταλληλότητα του ύφους, δηλαδή η επιλογή του λεξιλογίου, του τρόπου σύνταξης ανάλογα με το είδος του κειμένου.

ΙV.Ως προς την αποτελεσματικότητα του κειμένου

Ø  Η πιστότητα του κειμένου (περιεχόμενο, διάρθρωση, ύφος) με βάση το σκοπό που έχει συνταχθεί.

  

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ

Για να είναι ομαλή η ροή του λόγου μας, απαιτείται τα νοήματα μεταξύ τους καθώς και οι παράγραφοι να συνδέονται με τρόπο φυσικό, με τη βοήθεια κατάλληλων λέξεων. Έτσι, η έκθεσή μας θα έχει ενότητα και λόγος μας ομορφιά.

Α. Εισαγωγή – Αρχή παραγράφου

Στις εισαγωγικές – αρχικές παραγράφους μεγάλων τμημάτων της ανάπτυξης (π.χ. αίτια, αποτελέσματα, λύσεις, συμπεράσματα – προτάσεις, αναφορά στο σήμερα) μπορούμε να αρχίσουμε με τις εξής φράσεις:

Γενικά σε οποιοδήποτε μέρος της έκθεσης:

·       Υποστηρίζεται από πολλούς (μερικούς) ότι….

·       Λέγεται συχνά ότι….

·       Είναι σαφές ότι…..

·       Είναι γεγονός ότι……

·       Είναι γενικά παραδεκτό ότι…..

·       Είναι πλάνη να υποστηρίξουμε ότι…..

·       Κάτι ανάλογο ισχύει και σε……

Ειδικά, αρχίζοντας τα αίτια χρησιμοποιούμε:

·       Βασικός παράγοντας που δημιουργεί….

·       Τις αιτίες αυτού του προβλήματος (θέματος) πρέπει να τις αναζητήσουμε σε…..

·       Ένα από τα πρωταρχικά, τα βασικά αίτια είναι…..

·       Βέβαια, η κατάσταση αυτή δεν γεννιέται αυτόματα. Υπάρχουν αίτια που τη δημιουργούν και τη συντηρούν…

·       Ένα από τα βασικότερα……

·       Αν θέλουμε να εντοπίσουμε τις ρίζες αυτού του προβλήματος θα πρέπει να αναφερθούμε……..

Για να αρχίσουμε να αναπτύσσουμε τα αποτελέσματα:

·       Έτσι, λοιπόν, καταλήγουμε στο να………

·       Άμεση συνέπεια αυτού είναι να…..

·       Έμμεση συνέπεια αυτού είναι να…..

·       Φυσικό επακόλουθο μιας τέτοιας κατάστασης είναι ……

·       Οδηγούμαστε, λοιπόν, στο..

·       Δημιουργείται, λοιπόν, μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα…..

·       Με τέτοιες προϋποθέσεις τίθενται οι βάσεις για να δημιουργηθεί….

·       Μετά από όλα δεν μένει παρά να…………

Στους τρόπους επίλυσης αρχίζουμε ως εξής:

·       Δεν θα λύσουμε / δεν θα λυθεί το πρόβλημα, αν δεν….

·       Κάτι που θα βοηθήσει στο να λυθεί αυτό το πρόβλημα είναι …………..

·       Τη λύση στο πρόβλημα θα δώσει…….

·       Θα συνεχίζει να υπάρχει η κατάσταση αυτή, αν δεν……

·       Η δυσφορία και το άσχημο αυτό κλίμα δεν θα πάψει να υπάρχει, αν δεν…..

·       Αδύνατο να διορθωθεί αυτή η άσχημη κατάσταση, αν δεν………

·       Πρέπει οπωσδήποτε, για να πετύχουμε κάτι καλύτερο, να…………..

·       Η ενεργοποίηση όλων μας είναι απαραίτητο στοιχείο, για να βελτιώσουμε το…… και ενεργοποίηση σημαίνει ………… .

Β. Σύνδεση παραγράφων και νοημάτων

v Όταν έχουμε να συνδέσουμε όμοια νοήματα μιας παραγράφου καθώς και παραγράφους της ίδιας κατηγορίας (αίτια, διαπιστώσεις, αποτελέσματα, αναφορά στο σήμερα. μορφές και είδη κάποιου πράγματος ή μιας κατάστασης) μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις παρακάτω λέξεις και φράσεις:

α. Φράσεις / προτάσεις:

·       εκτός από αυτό

·       το ίδιο συμβαίνει και

·       εκείνο, όμως, που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι

·       ας σημειωθεί ακόμη ότι

·       αξίζει να σημειωθεί ιδιαίτερα

·        ας προσθέσουμε ακόμη ότι

·        δεν πρέπει να λησμονήσουμε ότι

·       δεν πρέπει ωστόσο να αγνοήσουμε και αυτό, ότι δηλαδή

·       παράλληλα, όμως, με αυτό

·       ένα άλλο εξίσου δυσάρεστο επακόλουθο είναι

·       δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε τη σημασία που έχει

·        εξίσου μεγάλης σημασίας είναι και

·       δεν φτάνει μόνο αυτό, χρειάζεται και

·       στις θετικές συνέπειες πρέπει ακόμη να συμπεριληφθεί

·       μια διευκρίνιση στο σημείο αυτό είναι απαραίτητη

β. λέξεις

·       επίσης, εξάλλου, πρώτα, έπειτα, τέλος, επιπλέον, ομοίως, πρώτο, δεύτερο… (να αποφεύγεται η χρήση των αριθμητικών ).

 

Σημείωση:

§  Με τις φράσεις που προαναφέρθηκαν διευκολυνόμαστε κυρίως στις μεταβάσεις μας από παράγραφο σε παράγραφο. Π.χ. από ένα αίτιο σε άλλο, από ένα αποτέλεσμα σε άλλο κτλ.

§  Ενώ με τις λέξεις μπορούμε να συνδέουμε και όμοιες παραγράφους (που ανήκουν στην ίδια κατηγορία) αλλά και όμοια νοήματα μέσα σε μια παράγραφο.

 

v Όταν έχουμε να συνδέσουμε διαφορετικά ή αντίθετα νοήματα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις παρακάτω λέξεις και φράσεις:

Φράσεις / προτάσεις

·       Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με

·       Στο άλλο άκρο βρίσκεται

·       Με υποθετική πρόταση: Αν (π.χ. ο διάλογος) είναι δύναμη δημιουργική, αντίθετα ο δογματισμός είναι …. .