ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                        ΕΥΡΩΠΗ - ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ - Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 

Σχεδιάγραμμα

 

😀 Θετικές επιρροές από την Ευρώπη:

1.      Στο διεθνή – χώρο: Διατήρηση ή εξασφάλιση της ειρήνης. Επίλυση των διαφορών με διπλωματικά μέσα και το διάλογο προς αποφυγή των πολέμων.

2.      Στον πολιτικό χώρο: Διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας. Ανάδειξη του δημοκρατικού πολιτεύματος που εξασφαλίζει την ευημερία και πρόοδο των  λαών.

3.      Συνεργασία για την αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων, όπως: η οικολογική καταστροφή, η φτώχεια και η ανεργία, η εγκληματικότητα και η βία, η τρομοκρατία, τα ναρκωτικά, η μετανάστευση, η προσφυγιά, η διαφύλαξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

4.      Συνεργασία στο χώρο της παιδείας, του πολιτισμού, των επιστημών, της τεχνολογίας.

5.      Διαμόρφωση ευρωπαϊκής συνείδησης, που αποτελεί παράγοντα συνοχής και ενότητας. Επιτυγχάνεται με τις πολιτιστικές ανταλλαγές, τη γνωριμία μεταξύ των λαών, το χώρο της τέχνης και της επιστήμης -έτσι αμβλύνονται οι διαφορές και αναδεικνύονται τα κοινά σημεία – αλλά και με την αναγνώριση της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας του κάθε λαού, της γλώσσας, της ιστορίας, της παράδοσής του.

😗Αρνητικές επιρροές από την Ευρώπη:

1.      Επικράτηση των ισχυρών κρατών και της πολιτικής τους, προώθηση των εθνικών τους στόχων εις βάρος των ασθενέστερων λαών.

2.      Επιβολή πολιτισμική των ισχυρότερων χωρών . Χάνεται η πολυμορφία της Ευρώπης και η πολιτισμική ιδιαιτερότητα του λαού μας.

3.      Κυριαρχία του υλικού συμφέροντος, εκμετάλλευση οικονομική της χώρας μας από τις ευρωπαϊκές τράπεζες και αγορές.

4.      Η ξενομανία = η μίμηση του τρόπου ζωής, της σκέψης, του πολιτισμού της Ευρώπης αλλοιώνει τη φυσιογνωμία του δικού μας πολιτισμού.

 

✔Αν και η Ελλάδα διανύει μια δύσκολη περίοδο – περίοδο οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής και ηθικής κρίσης, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στις ευρωπαϊκές εξελίξεις.

1. Στον οικονομικό τομέα: Με την προώθηση αγαθών παραδοσιακών και όχι τυποποιημένων,  αυθεντικών , αγνών και πρωτότυπων που έχουν λησμονηθεί ή περιφρονηθεί από τους Έλληνες ή με τη διεύρυνση των αγορών.

2. Στον πολιτικό τομέα: Με αποφάσεις και συμφωνίες που σέβονται και προασπίζονται τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού, την ιστορία του και την εδαφική του ακεραιότητα. Με αποφάσεις που προστατεύουν τη διεθνή ειρήνη.

3α. Στον πολιτιστικό και επιστημονικό τομέα: Σύγχρονοι καλλιτέχνες από το χώρο της μουσικής, του θεάτρου ή του κινηματογράφου αλλά και ικανότατοι επιστήμονες ξεχωρίζουν και καινοτομούν στο εξωτερικό.

β. Προβολή της ξεχωριστής ομορφιάς της χώρας μας με στόχο την αύξηση της τουριστικής κίνησης αλλά ταυτόχρονα με την προσφορά άρτιων υπηρεσιών για την αποκόμιση θετικής εικόνας της χώρας μας και τη μεγαλύτερη ανάπτυξη του τουρισμού.

      👪 Είμαστε κομμάτι της Ευρώπης. Οφείλουμε να προστατέψουμε την ιστορία, τον πολιτισμό, χωρίς να είμαστε κλειστοί στις μεταβολές και την πρόοδο της νέας εποχής αλλά και χωρίς να ξεχνάμε ό,τι μας καθιστά ξεχωριστούς ως λαό. Οφείλουμε να παλέψουμε με μέτρο, σύνεση, αξιοπρέπεια, διάθεση και δημιουργικότητα για πρόοδο, να μην εγκαταλείπουμε τον αγώνα…………………

 

 

                                                ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                                                            ΟΙ ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ 

 Να αναγνωρίσετε τη διάθεση των ρημάτων που περιέχονται στις παρακάτω φράσεις: 

                                                                                                            Διάθεση

1. Δεν ενδιαφέρεσαι για τίποτα.

 

2. Να μην ανακατεύεσαι σε ξένες υποθέσεις.

 

3. Αυτός όλα τα σοφίζεται.

 

4. Η Μαρία ξενιτεύτηκε από μικρή.

 

5. Πολύ μαύρισες στις διακοπές.

 

6. Αυτό το σπίτι πουλιέται.

 

7. Πεινάσαμε πολύ στην Κατοχή.

 

8. Ανάθεμά τον που θα πει τα’ αδέρφια δεν πονιούνται.

 

9. Ο γείτονάς μας έχτισε ωραίο σπίτι.

 

10. Ο Γιάννης εργάζεται πολύ.

 

11. Σε ποιο κομμωτήριο χτενίζεσαι;

 

12. Δεν υπάρχει καμιά ελπίδα νίκης.

 

13. Στενοχωρήθηκα με την αποτυχία του.

 

14. Τα χιόνια έλιωσαν ήδη στο βουνό.

 

15. Πάγωσαν τα χέρια μου.

 

16. Μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά.

 

17. Στον κατήφορο κυλιέται κι η χελώνα.

 

18. Όταν κοιμάται ο γιόκας μας, ψωμί δεν μας γυρεύει.

 

19. Η αλήθεια δεν κρύβεται.

 

20. Όποιος πεινά, στον ύπνο του πολλά καρβέλια βλέπει.

                                                         Τα επαγγέλματα στο Βυζάντιο

                                Εργασία του μαθητή Κάμτση Χρήσου, του τμήματος Β2

Θέμα 4^ο: Υποθέστε ότι εξασκείτε επαγγέλματα που σχετίζονται με τον κλάδο της ένδυσης. Να καταγράψετε τα χαρακτηριστικά των επαγγελμάτων, τις δυσκολίες αλλά και τα θετικά που αποκομίζετε από την άσκηση αυτών των επαγγελμάτων, σε ένα άρθρο 200-250 λέξεων.

               Τα επαγγέλματα, κατά την Βυζαντινή περίοδο, που αφορούσαν τον κλάδο της ένδυσης ήταν οι μεταξοπράτες, οι καταρτάριοι, οι σηρικάριοι, οι βεστιοπράτες, οι πρανδιοπράτες και οι οθωνιοπράτες. Εν συντομία, τα χαρακτηριστικά του κάθε επαγγέλ-ματος ήταν τα ακόλουθα:

     Οι μεταξοπράτες ήταν αυτοί που αγόραζαν την πρώτη ύλη, δηλαδή το ακατέργαστο μετάξι από Σύρους, Νοτιοϊταλούς ή Πελοποννήσιους εμπόρους. Δεν κατέβαλαν εμπορικά τέλη και στη συνέχεια το πουλούσαν στους καταρτάριους και τους σηρικάριους. Το αρνητικό ήταν πως δεν τους επιτρεπόταν  να εγκαταλείψουν την Κωνσταντινούπολη ή να πουλήσουν το εμπόρευμα σε Εβραίους ή ξένους εμπόρους, διότι δεν ήταν εφικτή η εξαγωγή του μεταξιού.

     Οι καταρτάριοι έπαιρναν το ακατέργαστο μετάξι από τους μεταξοπράτες και το κατεργάζονταν.

     Οι σηρικάριοι ήταν αυτοί που μέσα στα εργαστήρια, με τη βοήθεια του αργαλειού τους, ύφαιναν, έβαφαν, έκοβαν και τύλιγαν σε κυλίνδρους το μετάξι. Μπορούσαν είτε να πάρουν από τους καταρτάριους το κατεργασμένο μετάξι είτε απευθείας από τους μεταξοπράτες το ακατέργαστο μετάξι. Τους απαγορευόταν να δημιουρ-γούν μεταξωτά παρόμοια με αυτά των αυτοκρατορικών εργαστηρίων, να βάφουν με αίμα και να πουλάνε το εμπόρευμά τους σε Εβραίους ή άλλους ξένους εμπό-ρους. Σύμφωνα δε με το Επαρχικόν Βιβλίον ήταν υποχρεωμένοι να δέχονται τον έλεγχο από τους βουλλωτές και τους μιτωτές.

     Οι βεστιοπράτες στη συνέχεια προμηθεύονταν το εμπόρευμα από τους σηρικά-ριους και ήταν πιο εξειδικευμένοι στην πώληση υφασμάτων και ενδυμάτων. Αν πουλούσαν ενδύματα που η αξία τους ξεπερνούσε τα 10 νομίσματα έπρεπε να το δηλώσουν στον έπαρχο, αλλά δεν τους επέτρεπαν να πωλούν κεκωλυμένα ή άρραφα υφάσματα σε αλλοδαπούς και επαρχιώτες. Προμηθεύονταν από τους οθωνιοπράτες λινά υφάσματα για να τα ράβουν στο εσωτερικό των μεταξωτών ενδυμάτων.

     Οι πρανδιοπράτες αγόραζαν και δειέθεταν προς πώληση στην αγορά τα έτοιμα προϊόντα, τα οποία εισήγαγαν από Σύρους εμπόρους και τα εκτελώνιζαν ή στο λιμάνι της Σελεύκειας ή στην Τραπεζούντα. Επίσης είχαν τη δυνατότητα, αν έπαιρναν έγκριση από τον έπαρχο, να μεταβούν στον Πόντο και στη Βουλγαρία και να ανταλλάξουν το εμπόρευμά  τους με βλαττία (δηλαδή μεταξωτά), πράνδια και χαρέρια.

     Τέλος οι οθωνιοπράτες ή αλλιώς μιθανείς εμπορεύονταν λινά υφάσματα από τον Στρυμόνα και τον Πόντο. Μπορούσαν να μεταφέρουν το εμπόρευμά τους στους δρόμους της Πόλης μόνο συγκεκριμένες μέρες. Επιπλέονν, είχαν το ίδιο δικαίωμα με τους πρανδιοπράτες, δηλαδή αν έπαιρναν έγκριση από τον έπαρχο, μπορούσαν να ταξιδέψουν ως τον Πόντο και τη Βουλγαρία και να ανταλλάξουν την πραμάτεια τους με βλαττία (δηλαδή μεταξωτά), πράνδια και χαρέρια.

                                                         ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                                                                   ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο

Σελ. 53  /  Η κρίση και οι απώλειες της αυτοκρατορίας κατά τον 11^ο αιώνα 

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

α. Η εσωτερική κρίση

v  Μετά το θάνατο του Βασιλείου Β΄  η βυζαντινή  κυβέρνηση :

1.                   Πήρε μέτρα αποστρατιωτικοποίησης:

2.                   Παραμέλησε  το στόλο, (κατά μια σύγχρονη πηγή)  τη «δόξα της Ρωμανίας.

3.                   Διέλυσε σταδιακά τα θέματα και τους θεματικούς στρατούς.

4.     Αντικατέστησε την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία μ’ ένα φόρο που χρησιμοποιήθηκε για τη στρατολογία ξένων μισθοφόρων.

5.     Χρησιμοποίησε πολλούς ξένους σε ανώτερες θέσεις 

v  Τι συνέπειες είχε η επιβολή των φόρων;

Η  επιβολή νέων φόρων από μια αυταρχική κεντρική κυβέρνηση οδήγησε σε ταραχές και εξεγέρσεις των επαρχιακών αγροτικών πληθυσμών.

v  Γιατί γενικεύτηκε η κρίση γύρω στα 1060;

Γιατί εκτός των οικονομικών προβλημάτων, των ταραχών και των συγκρούσεων, υπήρχε και  πολιτική αστάθεια στα 1060.

 

β. Οι στρατιωτικές αποτυχίες

 

v  Ποιοι εχθροί απειλούν την περίοδο αυτή το Βυζαντινό κράτος;

1.     Στην Ανατολή, οι Σελτζούκοι, τουρκικό φύλο, που στη μάχη του  Ματζικέρτ, στην Αρμενία, νίκησε  το 1071 τα μισθοφορικά στρατεύματα του Βυζαντίου, εξαιτίας της έλλειψης οπλισμού, πειθαρχίας και ηθικού.

2. Οι Νορμανδοί πήραν από το Βυζάντιο τις ιταλικές του κτήσεις. Το 1071 έπεσε στα χέρια τους το τελευταίο βυζαντινό οχυρό της Ιταλίας, η πόλη Μπάρι, στις ακτές της Αδριατικής, γεγονός  που σήμανε το τέλος της Βυζαντινής Ιταλίας.

3. Στα βόρεια επικίνδυνοι αντίπαλοι αποδείχτηκαν οι Ούγγροι και οι Σέρβοι. 

v  Αποτίμηση: Κρίσιμη και μεταβατική περίοδος , στασιμότητας και υποχώρησης της βυζαντινής δύναμης μετά το  θάνατο του Βασιλείου Β΄  και την άνοδο  της δυναστείας των Κομνηνών.

 

Σελ. 55 /  Οι Κομνηνοί και η μερική αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας

 

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

α. Κατάσταση της αυτοκρατορίας

 

v Ιδρυτής της δυναστείας των Κομνηνών ο Αλέξιος Α΄ (1081-1118).  Όταν ανέλαβε το θρόνο, το Βυζάντιο δεχόταν επίθεση και κινδύνευε σε όλα τα μέτωπα.

 

β. Εσωτερική πολιτική

v  Ποια ήταν η εσωτερική πολιτική των Κομνηνών;

1.                   Οι Κομνηνοί στηρίχτηκαν στους ευγενείς .

2.                   Εφάρμοσαν το θεσμό της Πρόνοιας.

3.                   Θεσμός Πρόνοιας: Παραχωρούσαν, ισόβια, αγροκτήματα και φορολογικά έσοδα στους ευγενείς, με αντάλλαγμα την παροχή στρατιωτικών υπηρεσιών. 

4.                   Οι ευγενείς αυτοί ονομάστηκαν προνοιάριοι ή στρατιώτες και έγιναν η άρχουσα τάξη,

5.                   ενώ οι απλοί αγρότες βρέθηκαν σε αθλιότητα .

γ. Εξωτερικές επιτυχίες

v  Ποια ήταν η εξωτερική πολιτική του Αλέξιου Α΄ ;

1.                   Εκμεταλλεύτηκε  τις επιχειρήσεις των σταυροφόρων στη Μ. Ασία , υπέγραψε συμφωνίες με τους αρχηγούς τους στην Κωνσταντινούπολη και ανέκτησε τη δυτική Μ. Ασία που περιλάμβανε σημαντικές πόλεις (Νίκαια, Σμύρνη, Έφεσος, Σάρδεις).

2.                   Στα Βαλκάνια, απαλλάχτηκε, με τη διπλωματία ή τον πόλεμο από τις επιδρομές των Πατζινακών και των Κουμάνων.

v  Ιωάννης Κομνηνός:

1.                   Κατέκτησε διάφορα ξένα κρατίδια στη Μ. Ασία, ως τη συριακή Αντιόχεια .

2.                   Επέβαλε την κυριαρχία στους Σέρβους στα Βαλκάνια.

3.                   Προσπάθησε να θέσει υπό βυζαντινό έλεγχο το Ουγγρικό Βασίλειο, μια αναδυόμενη δύναμη.

v  Μανουήλ Α΄ Κομνηνός:

1. Ακολούθησε φιλοδυτική εσωτερική πολιτική και στηρίχθηκε στις υπηρεσίες των Λατίνων.
2. Συνήψε ειρήνη με τους  Ούγγρους, κυριάρχησε στα  βορειοδυτικά Βαλκάνια και
3. ταπείνωσε τους Σέρβους.
4. Συνέχισε τις εκστρατείες  του πατέρα του κατά των σελτζουκικών κτήσεων στη Μ. Ασία.

δ. Η στρατιωτική κατάρρευση

v  Ο σουλτάνος των  Σελτζούκων συνεχίζει τις επιθέσεις κατά των βυζαντινών εδαφών.

v   Κερδίζει  και εξολοθρεύει τους Βυζαντινούς στο Μυριοκέφαλο της  Φρυγίας (1176).

v  Ποιες ήταν οι συνέπειες της ήττας των Βυζαντινών στο Μυριοκέφαλο;

1.                   Παγίωση της θέσης των Τούρκων και αλλαγή της φυσιογνωμίας της Μ. Ασίας.

2.                   Καταλήψεις  πόλεων

3.                   Σφαγές

4.                   Φυγή των χριστιανών στις γειτονικές χώρες

5.                   Πείνα, πανούκλα

Εξισλαμισμός (= τη μεταστροφή στο Ισλάμ) των μικρασιατικών επαρχιών.

 

Σελ. 57 – 58 / 3. Η ενετική οικονομική διείσδυση και το σχίσμα των Εκκλησιών

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

α. Εμπορικά προνόμια στους Βενετούς

 

v  Αλέξιος Α΄ : Ζητά τη βοήθεια των Βενετών  -  με τον πανίσχυρο βενετικό στόλο τους -  για να αποκρούσει τους Νορμανδούς της Ιταλίας , που είχαν αποβιβαστεί στα παράλια της Ηπείρου και καταφέρνει να τους νικήσει.

v  Ως ανταμοιβή , με το χρυσόβουλο (= επίσημη έγγραφη συμφωνία, υπογεγραμμένη από τον αυτοκράτορα και σφραγισμένη με τη χρυσή του βούλα) του , το 1082,  τους δίνει τα παρακάτω προνόμια:

1.                   Παραχώρηση  τίτλων  και χρηματικών χορηγιών  στους Βενετούς κοσμικούς και εκκλησιαστικούς    άρχοντες.

2.                   Παραχώρηση σε Βενετούς εμπόρους σκαλών (= αποβάθρων) και εμπορικών καταστημάτων στην προκυμαία της Πόλης.

3.                   ΄Αδεια  για ελεύθερο εμπόριο χωρίς δασμούς (= φόρους) σε  όλα τα σημαντικά εμπορικά βυζαντινά λιμάνια.

 

v  Συνέπειες των προνομίων:

Α. Εκούσια παραίτηση του Βυζαντίου από τα  φορολογικά, ναυτιλιακά και οικονομικά  δικαιώματά του, αφού δόθηκαν στους  Βενετούς ως προνόμια.

Β. Οικονομική διείσδυση  και ίδρυση μιας πανίσχυρης αποικιακής αυτοκρατορίας των Βενετών στην Ανατολή.

Γ. Το Βυζάντιο έχασε το ρόλο του μεσάζοντα μεταξύ Αράβ ων και Δ. Ευρώπης και την κυρίαρχη θέση του στο εμπόριο της Μεσογείου.

 

v  Προσπάθειες μετέπειτα αυτοκρατόρων να αντιδράσουν με:

1.                   Δήμευση των περιουσιών των Βενετών ή

2.                   Υποκίνηση βιαιοτήτων του πληθυσμού της πρωτεύουσας εναντίον τους  ή

3.                   Παραχώρηση  προνομίων σε άλλες ιταλικές ναυτικές πόλεις (Πίζα, Γένουα).

 

v  Πώς ενήργησε  και τι πέτυχε ο Μανουήλ Κομνηνός;

Ø  Πέτυχε να διχάσει τους αντιπάλους του και

Ø  να παρέμβει στρατιωτικά στην Ιταλία,

Ø  επαναφέροντας /ακολουθώντας τη φιλόδοξη πολιτική του Ιουστινιανού Α΄.

 

β. Το Σχίσμα των δύο εκκλησιών

v  Σε ρήξη οδηγήθηκε η παλιά αντιπαράθεση Ανατολής – Δύσης για το ζήτημα της κυριαρχίας επί της χριστιανικής οικουμένης, από τα χρόνια του Κωνσταντίνου Θ΄ (μακεδονική δυναστεία).

v  Διακοπή σχέσεων μεταξύ πατριαρχείων Ρώμης και Κωνσταντινούπολης,

v  με το οποίο συμπαρατάχτηκαν τα πατριαρχεία Αντιοχείας, Ιεροσολύμων και Αλεξανδρείας, .

v  Η παραπάνω ρήξη ονομάστηκε  Σχίσμα των δύο εκκλησιών.

 

v  Ποιες διαφορές υπήρχαν ανάμεσα στα δύο πατριαρχεία;

 

Ø  Οι διαφορές δεν ήταν  αγεφύρωτες

Ø  αλλά η  αλαζονεία των διαπραγματευτών  - ο καρδινάλιος Ουμβέρτος  επισκέφτηκε την Κωνσταντινούπολη, για να συζητήσει με τον πατριάρχη Μιχαήλ Κηρουλάριο την επίλυση των λειτουργικών και δογματικών διαφορών που υπήρχαν ανάμεσα στα δύο πατριαρχεία -  οδήγησε στη ρήξη.

v Αποτελέσματα:

Ø  Τα δύο πατριαρχεία αντιπροσωπεύουν δύο χωριστές χριστιανικές εκκλησίες: την Ορθόδοξη και τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Ø  Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε μεγάλη αντιπαλότητα και μίσος μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Ø  Ανυπολόγιστες οι επιπτώσεις για την ύπαρξη της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.

 

Σελ. 59 / Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

α. Ορισμός και παράγοντες 

v  Οι σταυροφορίες ήταν μια κίνηση που εκδηλώθηκε  στη Δύση, τον  11^ο αιώνα , προήλθε από πρωτοβουλία των παπών και απέβλεπε στην απελευθέρωση του Παναγίου Τάφου και των Αγίων Τόπων που είχαν κατακτήσει οι Σελτζούκοι (1077).

v  Ποιοι παράγοντες επηρέασαν τη διαμόρφωσή τους;

1.     Η φημολογία για τις ωμότητες Αράβων και Τούρκων κατά των προσκυνητών,

2.     τα οικονομικά προβλήματα της Δύσης και

3.     το κάλεσμα για βοήθεια που απηύθυνε ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ Κομνηνός στους ηγεμόνες της.

 

β. Οι τρεις πρώτες σταυροφορίες

v  Πρώτη σταυροφορία: Κηρύχτηκε από τον πάπα Ουρβανό Β΄  στην Κερμόν της Γαλλίας (1095).

v  Είχε κυρίως θρησκευτικό χαρακτήρα αλλά και οικονομικά κίνητρα (έλλειψη γης και υπερπληθυσμός).

v  Διακρίνεται σε μια λαϊκή και μια φεουδαρχική σταυροφορία.

v  Προηγήθηκαν οι  ανοργάνωτες λαϊκές μάζες και εξολοθρεύτηκαν από τους Τούρκους.

Ακολούθησε η εκστρατεία των φεουδαρχών που νίκησαν τους Τούρκους και έτσι ανέκτησαν και παραχώρησαν στο Βυζάντιο τα εδάφη της δυτικής Μ. Ασίας ύστερα  από συμφωνία.

v  Στη συνέχεια, οι φεουδάρχες ιδρύουν μια σειρά από ηγεμονίες και αυτοτελή κρατίδια στη Συρία και την Παλαιστίνη.

v  Οι στρατιώτες τους πολεμούσαν με γνήσιο  θρησκευτικό πάθος, μαχητικότητα και  αυταπάρνηση  .

v  Δεύτερη και τρίτη σταυροφορία (12ος αι.): Χωρίς επιτυχία.  

Ø  Κυριάρχησαν τα  οικονομικά κίνητρα.

Ø  Απώλεια της Κύπρου. Την κατέλαβε ο Άγγλος  βασιλιάς Ριχάρδος Λεοντόκαρδος, που την παρέδωσε στο φράγκο Γουίδο Λουζινιάν.

Ø  Από τότε το νησί παρέμεινε στην εξουσία των Δυτικών για τέσσερις σχεδόν αιώνες.

 

γ. Η τέταρτη σταυροφορία

v  Τέταρτη σταυροφορία:

Ø  Τα κίνητρα υλικά.

Ø  Αρχικός στόχος των σταυροφόρων ήταν να καταλάβουν την  Αύγυπτο και τη Συρία .

Ø   Κατέλαβαν όμως την Κωνσταντινούπολη (1204).

Σελ. 62 / Η περίοδος της Λατινοκρατίας και τα ελληνικά κράτη

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

α. Τα λατινικά κράτη

 

v  Η περίοδος της Λατινοκρατίας αρχίζει με τη με τη διανομή των βυζαντινών εδαφών -Ρωμανία.

v  Οι Βενετοί έλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της Κων/λης και τα σημαντικότερα λιμάνια και νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους .

 

v  Τα λατινικά κράτη ήταν:

1. Η αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης.

2. Το βασίλειο  της Θεσσαλονίκης (περιλάμβανε θρακικά και μακεδονικά εδάφη).

3. Το δουκάτο των Αθηνών.

4. Η  ηγεμονία της Αχαΐας.

 

β. Τα ελληνικά κράτη

v  Τα ελληνικά κράτη ήταν:

1.                   Η αυτοκρατορία  της Τραπεζούντας, που εκτεινόταν στις ΝΑ ακτές του Ευξείνου Πόντου 

2.                   Η αυτοκρατορία της Νίκαιας στο ΒΔ τμήμα της Μ. Ασίας.

3.                   Το κράτος της Ηπείρου, που περιλάμβανε την Ήπειρο και την Αιτωλοακαρνανία.

4.                   Το δεσποτάτο του Μυστρά - μετά τη μάχη της Πελαγονίας (1259) τα κάστρα Μάνη, Γεράκι, Μονεμβασία και Μυστράς παραχωρήθηκαν από τους Φράγκους στο Βυζάντιο και αποτέλεσαν τον πυρήνα ενός μικρού κράτους  που εξελίχτηκε στο δεσποτάτο του Μυστρά.  Κυβερνιόταν από ένα δεσπότη, αδελφό του βυζαντινού αυτοκράτορα.

 

γ. Λατίνοι και ΄Ελληνες

 

v Οι Λατίνοι κατακτητές έδειξαν υπεροψία και περιφρόνηση προς τους «σχισματικούς» Έλληνες.

v  Οι Έλληνες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, τους αντιστάθηκαν αποφασιστικά. 

δ. Νέα ιδεολογία και ανάκτηση της Πόλης

v  Σχέσεις Λατίνων και Ελλήνων – Νέα ιδεολογία και ανάκτηση της Πόλης

Ø  Τα τέσσερα ελληνικά κράτη συσπειρώθηκαν  κατά τω ν Λατίνων .

Ø  Από το 1071 και κυρίως  μετά την μετά την Άλωση της Πόλης (1204), ο Βυζαντινός  λαός άρχισε να συνδέεται με το ιστορικό του παρελθόν.

Ø  Αρχαία ελληνική κληρονομιά και χριστιανική πίστη γίνονται τα συστατικά του στοιχεία.

Ø  Η νέα αυτή ιδεολογία ισοδυναμεί με το ξύπνημα ενός εθνικού αισθήματος στον Ελληνισμό,  το μοναδικό στήριγμα του Βυζαντίου.

Ø  Οργανώθηκαν στρατιωτικά και πολιτικά,

Ø  πρόκοψαν στην οικονομία και τον πολιτισμό και

Ø  επιδόθηκαν σε έναν αγώνα δρόμου για την ανάκτηση της Πόλης και την ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Ø  Το έργο αυτό πραγματοποιήθηκε τελικά από τον αυτοκράτορα της Νίκαιας Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο (1261).

  

Σελ. 65 / 1. Εξάπλωση των Τούρκων και τελευταίες προσπάθειες για ανάσχεσή τους

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 

α. Η αδυναμία του Βυζαντίου

 

v  Λόγοι που οδήγησαν στην επέκταση των Οθωμανών

Ø  Οι εμφύλιοι πόλεμοι των βυζαντινών που έφεραν οικονομική και στρατιωτική κατάρρευση.

Ø  Η  υποτίμηση του νομίσματος.

Ø  Η βαριά φορολογία και η εξαθλίωση προκάλεσαν επαναστάσεις του λαού και της μεσαίας τάξης κατά των ευγενών στη Θεσσαλονίκη και την Αδριανούπολη.

Ø  Η μείωση της δύναμης του στρατού και του στόλου από τον Ανδρόνικο Β΄ και η κυριαρχία των ξένων μισθοφόρων.

Ø  Αποτέλεσμα: Η άλλοτε δυνατή / κραταιά αυτοκρατορία των Στενών έγινε αδύναμη και καταλύθηκε από τους Οθωμανούς.

β. Οθωμανοί και οι κατακτήσεις τους

 

v  Οι Οθωμανοί ήταν μια τουρκική φυλή  διαφορετική  από τους  Σελτζούκους. 

v  Ασιάτες  νομάδες, που μετανάστευσαν σε μια περιοχή κοντά στην  Προύσα .

v  Οργανώθηκαν αρχικά από το σουλτάνο  (= ηγεμόνα) Οθμάν ή Οσμάν.

v  Εκμεταλλεύτηκαν την κατάργηση των βυζαντινών ακριτών  μετά το 1261 και αξιοποίησαν τον ισλαμικό θεσμό των γαζήδων (=  των φανατικών μαχητών του Ισλάμ), με σκοπό  να αποκλείσουν και να αναγκάσουν μετά από πολιορκία τις ελληνικές πόλεις να παραδοθούν.

v  Έτσι κατέκτησαν βαθμιαία όλη τη Μ. Ασία.

v  Οι Οθωμανοί, για να ενισχύσουν το στρατό τους, προέβησαν:

1.     στη στρατολόγηση των χριστιανοπαίδων (= παιδομάζωμα) και

2.     τη συγκρότηση του επίλεκτου τάγματος των γενιτσάρων (= «νέος στρατός»).

 

v  Στα μέσα του 14^ου αι. πέρασαν στην Ευρώπη και κατέκτησαν την οχυρή Καλλίπολη (1354).  

v  Οι διαιρεμένοι βαλκανικοί λαοί υπέκυψαν.

v  Στη μάχη του Στη μάχη του Κοσσυφοπεδίου (1389) οι Σέρβοι νικήθηκαν και αναγνώρισαν την οθωμανική επικυριαρχία.

 

γ. Προσπάθειες ανάσχεσης των Οθωμανών

v  Στις αρχές του 15^ου αι. οι Μογγόλοι (με ηγέτες τον Ταμερλάνο και ύστερα τον Τσέγκις Χαν) εισέβαλαν στη Μ. Ασία και νίκησαν τους Τούρκους  με το σουλτάνο Βαγιαζίτ, στη μάχη της  Άγκυρας (1402). 

v   Η ήττα αυτή των Οθωμανών προκάλεσε βαθιά κρίση στο Οθωμανικό Κράτος και έδωσε παράταση ζωής στο ετοιμόρροπο Βυζάντιο.  

v  Τον τελευταίο αιώνα πριν την άλωση, οι αυτοκράτορες  Ιωάννης Ε΄ (1369-71), Μανουήλ Β΄ (1399-1402) και Ιωάννης Η' ζήτησαν βοήθεια από τη Δύση .

v  Για να πετύχουν τη βοήθεια, ο Ιωάννης Η΄ , στη σύνοδο της Φερράρας-Φλωρεντίας  ανανέωσε την την «ένωση» = υποταγή της Ορθόδοξης στη Ρωμαϊκή Εκκλησία (1438-9), όπως είχε κάνει προηγουμένως και ο Μιχαήλ Η΄ στη σύνοδο στη σύνοδο της Λυών (1274).

v  Στην ενέργεια αυτή αντέδρασε ο λαός και το Βυζάντιο δεν πήρε βοήθεια από τη Δύση.

v  Το Βυζάντιο έμεινε απροστάτευτο στα κατακτητικά σχέδια των Οθωμανών.

 

Σελ. 67/ 2. Η Άλωση της Πόλης

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

  

α. Πολιορκία και άλωση της Πόλης 

v  Ο Μουράτ Β΄ (1421 - 1451)καταλαμβάνει τα Γιάννενα και τη Θεσσαλονίκη (1430).

v  Κατανικά ένα σταυροφορικό στρατό στη Βάρνα (Βουλγαρία) και προετοιμάζει την πολιορκία της Πόλης, την οποία διεξήγαγε με επιτυχία ο διάδοχος του Μωάμεθ Β΄ Πορθητής (1451-81).

v  Ο Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής, πριν την πολιορκία, έκτισε στην ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου το φρούριο της Ρούμελης, για να εμποδίσει τον επισιτισμό της Πόλης από τον Εύξεινο.

v  Η πολιορκία κράτησε 54 μέρες (6 Απριλίου 29 Μαΐου 1453).

v  Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ΄ είχε ελάχιστες δυνάμεις  ενώ  οι Τούρκοι υπερείχαν σε στρατιώτες και οπλισμό.

v  Οι Βυζαντινοί δεν είχαν βοήθεια  από τα χριστιανικά κράτη,  αγωνιζόμενοι άνισα.

v  Στις  29 Μαΐου 1453 έγινε η τελική έφοδος. Ύστερα από σφοδρό βομβαρδισμό

και συνεχείς επιθέσεις, οι γενίτσαροι πέρασαν από τα ρήγματα των τειχών και κατέλαβαν την Πόλη.

v  Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ σκοτώθηκε εκεί και σύμφωνα με τον θρησκευτικό νόμο, η Πόλη παραδόθηκε στους μαχητές.

v  Οι σφαγές και η λεηλασία διήρκεσαν τρεις ολόκληρες μέρες.

v  Από την πρώτη μέρα ο Μωάμεθ μπήκε με πομπή στην κατακτημένη πόλη, προσευχήθηκε στην Αγία Σοφία και ανήγγειλε ότι εφεξής πρωτεύουσά του θα είναι η Πόλη.

 

β. Οι συνέπειες

Η Άλωση: 

1.                   Τραυμάτισε την περηφάνεια των Ελλήνων, αλλά σύντομα

2.                   άρχισε να να διαμορφώνεται η ελπίδα της Ανάστασης του Γένους.

3.                   Το πνεύμα του Βυζαντίου μεταφέρθηκε από τους λογίους του στη Δύση.

4.                   Οι Οθωμανοί κλείνοντας τους δρόμους της Ανατολής, ώθησαν τους Ευρωπαίους στις μεγάλες γεωγραφικές ανακαλύψεις

 

γ. Η βυζαντινή πνευματική κληρονομιά

 

v  Η βυζαντινή πνευματική κληρονομιά (ποιες ήταν οι επιδράσεις της):

Ø  Η βυζαντινή ιδεολογία επηρέασε την ιδεολογία του Μοσχοβίτικου Κράτους.

Ø  Μετά την άλωση της Πόλης, οι Ρώσοι θεώρησαν τους εαυτούς τους ως τους μοναδικούς κληρονόμους της βυζαντινής πνευματικής και πολιτικής παράδοσης .

 

Ø  ΄Ετσι, στις αρχές του 16^ου αι. διατύπωσαν τη θεωρία ότι η Μόσχα ήταν η Τρίτη Ρώμη,  που θα ανασυστήσει τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

 

Ø  Και οι ορθόδοξοι βαλκανικοί λαοί  επηρεάστηκαν από το βυζαντινό πολιτισμό.

 

Ø  Η Ορθοδοξία βοήθησε στη διατήρηση της πνευματικής τους ταυτότητας την περίοδο  της Τουρκοκρατίας.

 

v  Η συνολική προσφορά του Βυζαντίου τεράστια για τον στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμό, γιατί:

1.      Διέσωσε τον ευρωπαϊκό πολιτισμό από την απειλή των αραβικών κατακτήσεων κατά τον 7ο και 8ο αι.

2.      Ανέπτυξε μια μεγάλη και πρωτότυπη τέχνη που επηρέασε Ανατολή και Δύση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η ιταλική προαναγεννησιακή τέχνη και η οθωμανική αρχιτεκτονική. 

 

3.      Το Βυζάντιο διαφύλαξε, καλλιέργησε και μετέδωσε στην Ευρώπη την κλασική κληρονομιά, στην οποία ανήκει και η ρωμαϊκή νομική παράδοση.

 

4.      Ανέπτυξε νέα γραμματειακά είδη (όπως τη χρονογραφία και τη λειτουργική ποίηση) και τις θετικές επιστήμες ( την αστρονομία και τα μαθηματικά)

 

5.       Τελειοποίησε την οργάνωση των κρατικών υπηρεσιών, από την οποία επηρεάστηκαν το Χαλιφάτο, τα μεσαιωνικά βαλκανικά κράτη, η Ρωσία και το Οθωμανικό Κράτος.

 

6.       Συνέβαλε  στη διαμόρφωση της θρησκευτικής μουσικής, του μοναστισμού,

 

7.       Συνέβαλε, επίσης, των ουμανιστικών ή ανθρωπιστικών σπουδών και άλλων εκφάνσεων του πολιτισμού στη δυτική Ευρώπη.