ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ
Για την προσέγγιση του νοήματος ενός κειμένου
χρησιμοποιούμε τα σημεία στίξης, τα οποία είναι:
1.
Τελεία
[.]
Η
τελεία σημειώνεται στο τέλος μιας φράσης που έχει ολοκληρωμένο νόημα
και αποδεικνύει ότι πρέπει να γίνει διακοπή φωνής.
2.
Άνω
τελεία [·]
Η
άνω τελεία
σημειώνεται για να δηλώσει μικρότερη διακοπή από την τελεία και μεγαλύτερη από
το κόμμα. Συγκεκριμένα, τίθεται εντός
μιας περιόδου, για να διαχωρίσει προτάσεις που συνδέονται μεταξύ τους με σχέση
επεξήγησης, συμπλήρωσης ή αντίθεσης, προσδίδοντας έμφαση στο λόγο.
3.
Κόμμα
[,]
Το κόμμα αποτελεί το πιο συχνό σημείο στίξης και
δηλώνει μια μικρή διακοπή της φωνής. Χρησιμοποιείται:
· Μεταξύ ασύνδετων λέξεων που ανήκουν
στο ίδιο μέρος του λόγου
· Μεταξύ ασύνδετων όμοιων προτάσεων
· Πριν και μετά την κλητική
προσφώνηση
· Πριν και μετά τις δευτερεύουσες προτάσεις εκτός από τις ειδικές, τις πλάγιες ερωτηματικές, τις ενδοιαστικές (διστακτικές) και τις βουλητικές.
4.
Ερωτηματικό
[;]
Το
ερωτηματικό αποτελεί σχολιαστικό σημείο στίξης. Με τη χρήση του ο συγγραφέας
εκφράζει συνήθως προβληματισμό ή απορία και επιδιώκει να
αφυπνίσει, να κινητοποιήσει, να προκαλέσει το ενδιαφέρον του δέκτη και να
διεγείρει συναισθήματα, προσδίδοντας στο λόγο έμφαση, ζωντάνια και
παραστατικότητα ή και ειρωνεία.
Σημείωση:
Οι ερωτήσεις προσδίδουν ζωντάνια, αμεσότητα, έντονη
προβολή συναισθημάτων, πρόθεση του πομπού να επικοινωνήσει με τον δέκτη ή
πρόθεση ταύτισης του πομπού με το δέκτη.
5.
Θαυμαστικό
[!]
Και
το θαυμαστικό αποτελεί σχολιαστικό σημείο στίξης. Σημειώνεται ύστερα από τα
επιφωνήματα και μετά από φράσεις που εκφράζουν έκπληξη, θαυμασμό, χαρά, απορία,
καθώς και να δηλωθεί η υπερβολή. Ακόμη, ειρωνεία, αμφισβήτηση, έντονα
συναισθήματα, απαίτηση ή προσταγή, σαρκασμό.
6.
Διπλή
τελεία [:]
Η διπλή τελεία σημειώνεται:
· Πριν από φράσεις που αποδίδονται
αυτούσιες, όπως ειπώθηκαν
· Πριν από ρήσεις, γνωμικά και
παροιμίες
· Πριν από απαρίθμηση
· Όταν παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα μιας πράξης, ενός φαινομένου ή ενός προβλήματος.
7.
Παρένθεση
[( )]
Η
παρένθεση περιέχει μια λέξη ή μια φράση που επεξηγεί ή συμπληρώνει τα
γραφόμενα, προσδίδοντας ένα επιπρόσθετο στοιχείο. Δίνει
πρόσθετες / δευτερεύουσες πληροφορίες, σχολιασμό άποψης, προσωπική άποψη,
ορισμούς, παραδείγματα, μεταφράσεις όρων, παραπομπές, χρονολογίες, ημερομηνίες.
8.
Αποσιωπητικά
[……]
Τα
αποσιωπητικά αποτελούν και αυτά σχολιαστικό σημείο στίξης. Τίθενται
για να δηλώσουν:
· Έκφραση
ανησυχίας και προβληματισμού, αμφισβήτησης, ειρωνείας και υπαινιγμού, απορία,
αγανάκτηση, αποστροφή, δισταγμό, αποθάρρυνση, χιούμορ, υπερβολή, κωμικό
αποτέλεσμα (προαναγγέλλουν αστεϊσμό / παραδοξολογία).
· Έκφραση που δεν ολοκληρώθηκε από τον πομπό, επειδή διακόπηκε ή επειδή ήταν ιδιαίτερα συγκινημένος.
9.
Παύλα
[-]
Η
παύλα σημειώνεται στο διάλογο, για να δηλώσει την αλλαγή του προσώπου που
μιλάει.
10 Διπλή παύλα [- -]
Ανάμεσα
σε δύο παύλες εμπεριέχεται μια φράση,
η οποία επεξηγεί ή συμπληρώνει τα γραφόμενα και αποτελεί απαραίτητο στοιχείο
για την κατανόηση του λόγου. Δίνει έμφαση στα γραφόμενα, πρόσθεση ή υπενθύμιση
σημαντικών πληροφοριών.
11 Εισαγωγικά [<<>>]
Τα εισαγωγικά χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν:
· Επανάληψη αυτούσιων των λόγων άλλων
· Ειρωνική / απαξιωτική αναφορά σε
κάτι
· Μεταφορική χρήση μιας έννοιας
· Αυτούσια μεταφορά λέξεων / φράσεων
που ανήκουν σε ειδικό λεξιλόγιο ή σε γλωσσικό ιδίωμα
· Περικλείουμε ακόμη τίτλους διηγημάτων, άρθρων, επωνυμίες
εταιριών κτλ.
12 Κάθετη γραμμή [/]
Η κάθετη γραμμή χρησιμοποιείται συνήθως ανάμεσα σε λέξεις συνώνυμες ή με
παραπλήσιο σημασιολογικό περιεχόμενο, προσδίδοντας έμφαση στο λόγο.
v Όπως
προαναφέρθηκε, τα σημεία στίξης, συχνά,
χρησιμοποιούνται προκειμένου να δηλώσουν κάποιο σχόλιο. Π.χ.
· Το
ερωτηματικό ενδέχεται να δηλώνει απορία ή ειρωνεία
· Το
θαυμαστικό ενδέχεται να δηλώνει θαυμασμό, κατάπληξη, έκπληξη, αμφισβήτηση ή
ειρωνεία
· Τα
εισαγωγικά ενδέχεται να δηλώνουν έμφαση ή ειρωνεία ή μεταφορική χρήση της λέξης
που περικλείουν
· Τα
αποσιωπητικά ενδέχεται να δηλώνουν απορία ή αγανάκτηση ή αποστροφή ή δισταγμό ή
αποθάρρυνση ή χιούμορ ή ειρωνεία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου