ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Θεματική ενότητα: Λαογραφικά

Κείμενο: Το πιο γλυκό ψωμί  - Λαϊκό παραμύθι 

 

Ø  Χαρακτηριστικά του παραμυθιού:

J  Ψυχαγωγούσε το κοινό.

J  Διεύρυνε τη φαντασία και τις γνώσεις των ανθρώπων.

J  Καλλιεργούσε την αφήγηση, που ήταν προφορική και έγινε ο πρόδρομος της λογοτεχνίας.

J  Διαπνέεται από ανθρωπιστική διάθεση.

J  Τα παραμύθια κάθε χώρας είναι συνήθως παραλλαγές ενός παγκόσμιου προτύπου, αλλά διατηρούν το εθνικό τους χρώμα.

J  Βασικοί αφηγηματικοί τρόποι των παραμυθιών είναι η διήγηση, η περιγραφή και ο διάλογος.

J  Σκιαγραφούν λαϊκούς τύπους και καταγράφουν λαϊκές αντιλήψεις, παραδόσεις και προλήψεις του λαού που έχουν χαθεί ή επιβιώνουν μέχρι σήμερα.

 

Ø   Το πιο γλυκό ψωμί είναι κεφαλλονίτικη παραλλαγή που  αφηγείται την περιπέτεια ενός βασιλιά χωρίς την παρουσία υπερφυσικών στοιχείων, όπως συμβαίνει σε άλλα παραμύθια. Έχει διδακτικό, αλληγορικό περιεχόμενο και στοχεύει στη διδαχή και στον παραδειγματισμό των ανθρώπων.

 

Ø   Ενότητες

1^η ενότητα: Κάποτε ήταν………….που λέει ο λόγος.

2^η ενότητα: Όπου κάποια μέρα……Έτσι λοιπόν κι έγινε.

3^η ενότητα: Θα σε κρεμάσω……….να τρώγαμε κι εμείς έτσι.

 

Ø   Θεματικά κέντρα

J  Η δυστυχία της απραξίας, της αδράνειας. Στο παραμύθι η δυστυχία εκφράζεται αλληγορικά ως ανορεξία.

J  Η σοφία, η απλότητα και η εσωτερική ηρεμία του βιοπαλαιστή, που ζει λιτά και είναι ικανοποιημένος από τη δουλεία και τη ζωή του.

J  Το ψωμί αποτελεί προϊόν κα αμοιβή του ανθρώπινου μόχθου.

Ø  Ανάλυση

Στην τρίτη ενότητα:

Το παραμύθι προκαλεί έντονη συγκίνηση, όταν ο βασιλιάς δοκιμάζει κάθε τρόπο για να θεραπευτεί. Παρά το βασιλικό του αξίωμα εργάζεται στο χωράφι σκληρά με το σοφό βιοπαλαιστή.

            Έχει διδακτικό περιεχόμενο, αφού διδασκόμαστε ότι τα χρήματα και πολυτελής τρόπος ζωής δεν φέρνουν την ευτυχία.

            Η δυστυχία, η ασθένεια εκφράζεται συμβολικά ως ανορεξία. Η ευτυχία στο παραμύθι ταυτίζεται με την εργασία, τη δράση. Και όποιος εργάζεται σκληρά, ανταμείβεται για τους κόπους του και αισθάνεται ικανοποιημένος και ευτυχισμένος.

            Το παραμύθι μας διασκεδάζει και μας ψυχαγωγεί γιατί προκαλεί το γέλιο (που μακάρι να τρώγαμε και ΄μεις) αλλά καλλιεργεί και την ψυχή μας με το διδακτικό μήνυμα που μας αφήνει.

 

 

Ø  Γλώσσα – Ύφος

Είναι απλή, φυσική δημοτική, με αρκετά λαϊκά στοιχεία. Και το ύφος είναι λιτό, ζωντανό, παραστατικό, αφού ή διήγηση διακόπτεται από το διάλογο που προσδίδει αμεσότητα και ζωντάνια στο κείμενο.

Ø  Σχήματα λόγου

J  Μεταφορές

J  Παρομοιώσεις

J  Επαναλήψεις

J  Εικόνες

Άσκηση: Να βρείτε στο κείμενο τα παραπάνω σχήματα λόγου.