ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                                                            ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΠΕΞΗΣΗ

                                             ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ

Ενότητα 6^η  Φύλλο εργασίας 1^Ο

Ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί: Παράθεση και επεξήγηση

Α. Μαθαίνω ότι: Η παράθεση ορίζει ακριβέστερα το προσδιοριζόμενο όνομα, προσθέτοντας ένα ιδιαίτερο και γνωστό γνώρισμά του ή απλώς το χαρακτηρίζει.  Παραδείγματα: 1. Ο Γεωργιάδης, ο καθηγητής.

       2. Ο Όμηρος, ο ποιητής.

·       Κατά παράθεση σύνταξη θεωρούνται και οι δομές όπου μια ονοματική φράση εξαρτάται από μια άλλη. Παραδείγματα: 1. Ένα ποτήρι νερό.

        2. Ένα κοπάδι πρόβατα.

 

Β. ‘Ασκηση: Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τα  ουσιαστικά που χρησιμοποιούνται ως παράθεση.

1. Ο Διονύσιος Σολωμός, ο ποιητής των ΄΄Ελεύθερων Πολιορκημένων΄΄, γεννήθηκε στη Ζάκυνθο.

2. Να θυμάστε διαρκώς τον Αλ. Παπαδιαμάντη, το μεγάλο συγγραφέα μας από τη Σκιάθο.

3.Η Άνοιξη, η πανέμορφη θεά, δεν ήταν δυνατό να μην τον συγκλονίσει.

4. Η Αθηνά προστάτευε τον Οδυσσέα, το βασιλιά της Ιθάκης.

5. Του πρόσφερε ένα καλάθι φρούτα.

6. Επόμενος σταθμός του ταξιδιού ήταν η Θεσσαλονίκη, η νύμφη του Θερμαϊκού.

7. Ο παππούς μου, σοφός άνθρωπος, με συμβούλευε να είμαι αυστηρός με τον εαυτό μου.

8. Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος, ο εφευρέτης της τυπογραφίας, συνέβαλε στην ανάγνωση των βιβλίων σε όλο τον κόσμο.

9. Ο κυρ Γιώργος, ο μανάβης, περνούσε κάθε εβδομάδα από τη γειτονιά.

10. Το έργο ανήκει στο Φειδία, τον καλλιτέχνη των γλυπτών του Παρθενώνα.

 

Α. Μαθαίνω ότι: Η επεξήγηση χρησιμοποιείται για να διασαφηνίσει το προσδιοριζόμενο όνομα, που η έννοιά του συμβαίνει να είναι γενική και αόριστη. Παραδείγματα: 1. Οι κλέφτες απάντησαν, οι Κολοκοτρωναίοι.

                        2. Το σχολείο μας επισκέφτηκε το μεγαλύτερο μουσείο της χώρας μας, το μουσείο της Ακρόπολης.

Β. ‘Ασκηση: Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τα  ουσιαστικά που χρησιμοποιούνται ως επεξήγηση.

1. Στον πόλεμο έχασε όλα του τα υπάρχοντα, το σπίτι, τα ζώα, τα γεννήματα.

2. Τέτοιοι άνθρωποι είναι οι συγγενείς του, σωστά θηρία.

3. Αυτά να θυμάσαι, τα λόγια που σου έλεγα, όταν ήσουν μικρός.

4. Κι άξαφνα ακούει μια φωνή, τρόμου φωνή.

5. Ήθελε μόνο αυτό, να τον δει ευτυχισμένο.

6. Έχει πολλές χάρες, ομορφιά, δύναμη, ταλέντ0.

7. Ο Αχιλλέας φιλονίκησε με το γιο του Ατρέα, τον Αγαμέμνονα.

8. Ένας από τους φίλους μας, ο Πέτρος αρίστευσε φέτος στο διαγωνισμό Φυσικής.

9. Ο κοινός γιατρός θεραπεύει όλες τις πληγές, ο χρόνος.

10. Με ανείπωτη συγκίνηση μπήκαμε στον ιερό χώρο της Πόλης, την Αγια-Σοφιά.

·       Πώς ξεχωρίζουμε την παράθεση από την επεξήγηση;Στην παράθεση, από μια λέξη με μερικότερη ή ειδικότερη έννοια πηγαίνουμε σε μια άλλη με γενικότερη έννοια που χαρακτηρίζει την πρώτη. Π.χ. Ο κύριος Νίκος, ο φύλακας του σχολείου, αρρώστησε. Επομένως:

Παράθεση = από το ειδικό στο γενικό.

·       Στην επεξήγηση, αντίθετα, από μια λέξη με έννοια γενικότερη πηγαίνουμε σε μια άλλη με έννοια μερικότερη ή ειδικότερη που επεξηγεί την πρώτη. Π.χ. Ο φύλακας του σχολείου, ο κύριος Νίκος, αρρώστησε. Επομένως:

Επεξήγηση = από το γενικό στο ειδικό.

 

Ενότητα 6^η  Φύλλο εργασίας 2^Ο

Ετερόπτωτοι προσδιορισμοί:

Α. Μαθαίνω ότι: Οι ετερόπτωτοι προσδιορισμοί βρίσκονται συνήθως σε πτώση γενική και σπανιότερα σε αιτιατική. Ο ετερόπτωτος προσδιορισμός σε γενική λέγεται γενική προσδιοριστική και εκφράζει: τον κτήτορα - καταγωγή η συγγένεια, προέλευση, το δημιουργό, τόπο, χρόνο, παρομοίωη- την ιδιότητα, το περιεχόμενο, το σύνολο που διαιρείται(γενική διαιρετική), τον αποδέκτη μιας ενέργειας(γενική αντικειμενική), το δράστη μιας ενέργειας(γενική υποκειμενική), το σκοπό ή τη χρήση, την αιτία, το μέτρο ή ποσό.

Β. Άσκηση: Στις ακόλουθες προτάσεις να εντοπίσετε τις γενικές προσδιοριστικές, να σημειώσετε τη λέξη που προσδιορίζουν και να βρείτε τη σημασία τους:

1.Φαίνεται πως είναι οικογένεια νεόπλουτων.

2. Ήταν ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του η μελαγχολία της ήττας.

3. Είχε στο κελάρι κρασί είκοσι χρόνων.

4. Η Ιλιάδα του Ομήρου διδάσκεται στη Β΄ γυμνασίου.

5. Πήρε το γράμμα της μητέρας του και χάρηκε πολύ.

6. Πηγαίνουμε συχνά στο ξωκκήσι του βράχου.

7. Στη Β΄ Λυκείου οι μαθητές διδάσκονται την Αντιγόνη του Σοφοκλή.

8. Οι νύχτες του καλοκαιριού είναι θερμές.

9. Τον θεωρούσαν άνθρωπο των γραμμάτων.

10. Μια ομάδα διαδηλωτών άρχισε να σπάει τις βιτρίνες των καταστημάτων.

11. Ξύπνησε από το κλάμα του μωρού.

12. Ήταν ταξίδι αναψυχής.

13. Το άφησε σ’ ένα δωμάτιο του σπιτιού.

14. Η νοσταλγία της πατρίδας είναι ένα από τα θέματα της Οδύσσειας.

15. Γνώρισα τον πατέρα του Νίκου.