ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 

                        ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

                                        Ενότητα 5^η: Παραγωγή λόγου

                                                Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

Α. Ο ρόλος της εκπαίδευσης στο θέμα της ειρήνης:

1.      Η εκπαίδευση αποτελεί βασικό θεσμό κοινωνικοποίησης των ανθρώπων.

2.      Η εκπαίδευση εμφυσεί / καλλιεργεί αξίες και ιδανικά, τα οποία προετοιμάζουν τους νέους κυρίως να  ενταχθούν αρμονικά και ειρηνικά στο κοινωνικό σύνολο.

3.      Το θέμα ειρήνη – πόλεμος στο σχολείο αγγίζεται επιφανειακά και περιστασιακά ( σε συγκεκριμένες εκδηλώσεις και γιορτές).

4.      Οι μέθοδοι διδασκαλίας, η αναγκαία ολοκλήρωση της διδακτέας ύλης, η προετοιμασία των μαθητών για τις εξετάσεις αποτελούν προτεραιότητες του σχολείου. Επομένως, δεν υπάρχει χρόνος για την ουσιαστική ενασχόληση με το θέμα της ειρήνης.

5.      Η ειρήνη σήμερα είναι επισφαλής. Τα κράτη συνεχίζουν να εξοπλίζονται. Εστίες πολέμου γεννιούνται σε διάφορες γωνιές της γης. Άρα, η εκπαίδευση έχει ευθύνη να καλλιεργεί στους νέους το πνεύμα της ειρήνης.

Τρόποι ενίσχυσης του πνεύματος της ειρήνης από την εκπαίδευση

1.      Αναδιάρθρωση του αναλυτικού προγράμματος σπουδών των σχολείων και της διδακτέας ύλης.

2.      Αφορμές για προβληματισμό και διάλογο για τα αίτια, τις συνέπειες των πολέμων, τις ευεργετικές επιδράσεις της ειρήνης στα μαθήματα: Ιστορία, Λογοτεχνία, Ν. Γλώσσα, Καλλιτεχνικά, Μουσική, Κοινωνική, Πολιτική Αγωγή. Χρειάζεται αναβάθμιση των παραπάνω μαθημάτων.

3.      Κυριαρχία πνεύματος οικουμενικότητας, αντικειμενικότητας, αλήθειας στα σχολικά βιβλία και στη διδασκαλία των μαθημάτων. Απαλλαγμένα από εθνική προπαγάνδα που προκαλεί προκαταλήψεις, στερεότυπα και ξυπνά αντιπαλότητες μεταξύ των λαών.

4.      Εξωδιδακτικές δραστηριότητες. Οργάνωση ή συμμετοχή των μαθητών σε δραστηριότητες που αφορούν το θέμα ειρήνη – πόλεμος. Με θεατρικές παραστάσεις , μουσικές εκδηλώσεις, εκθέσεις ζωγραφικής, προβολές ταινιών, κατασκευή βίντεο. Αποτέλεσμα: η ευαισθητοποίηση των μαθητών.

5.      Επαφές και συνεργασίες με σχολεία του εξωτερικού για την ανάπτυξη πνεύματος αλληλεγγύης, ομόνοιας, συνεργασίας.

6.      Καλλιέργεια από το σχολείο του πνεύματος του αλληλοσεβασμού, όχι του μίσους, του αυταρχισμού, του ανταγωνισμού.

7.      Πραγματική πολιτική βούληση από την πολιτεία και τους διδάσκοντες απαιτείται για να προσφέρει η εκπαίδευση στην καλλιέργεια του πνεύματος της ειρήνης.

Β. Συμβολή  της ειρήνης στην πρόοδο του πολιτισμού:

1.Οι άνθρωποι απαλλαγμένοι από το φόβο της απώλειας της ζωής, την ψυχική φθορά και την ηθική εξαχρείωση και αισθανόμενοι ασφάλεια επιδίδονται σε ειρηνικά έργα και εργάζονται για την πρόοδο.

2. Οικονομική ανάπτυξη, που αποτελεί προϋπόθεση της ανάπτυξης του πολιτισμού. Τα χρήματα διατίθενται όχι για εξοπλιστικά προγράμματα και πολέμους αλλά για την ανάπτυξη των διαφόρων οικονομικών κλάδων – εμπόριο, βιοτεχνία, καλλιέργεια της γης, τουρισμός και από αυτά προκύπτει βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Το ανθρώπινο δυναμικό δημιουργεί , δεν σκοτώνεται στα πεδία των μαχών.

3. Η οικονομική ανάπτυξη οδηγεί σε επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων – φτώχεια, ανεργία και επέρχεται κοινωνική και πολιτιστική πρόοδος.

4. Συνεργασία μεταξύ των λαών για την επίλυση διαφορών και την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προβλημάτων.

Γ. Συμβολή των νέων στην εδραίωση ή την περιφρούρηση της ειρήνης και κατ΄ επέκταση στην πρόοδο του πολιτισμού;.

1. Διαρκής ενημέρωση για τις διεθνείς εξελίξεις, τις ενέργειες, τις δράσεις, τις αποφάσεις των ηγετών των λαών που αποφασίζουν για ειρήνη ή πόλεμο.

2. Κινητοποιήσεις, συμμετοχή σε κινήματα, πορείες, διαδηλώσεις, δράσεις για άσκηση πίεσης στη φιλοπόλεμη πολιτική διαφόρων χωρών.

3. Γνωριμία και διατήρηση σχέσεων με νέους άλλων χωρών ώστε η αντίδραση να είναι συλλογική, καθολική.

4. Οργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, αθλητικών συναντήσεων, πολιτιστικών ανταλλαγών με τη βοήθεια του σχολεία ή των πολιτιστικών συλλόγων για κοινή προσπάθεια υπέρ της ειρήνης και κοινή αντίδραση κατά του πολέμου.

5. Απόκτηση παιδείας όχι μόνο από το σχολείο αλλά και προσωπική. Η καλλιέργεια του πνεύματός μας μας οπλίζει με κριτική σκέψη και ωριμότητα ώστε να αποφεύγουμε το φανατισμό, τα στερεότυπα, την άγνοια και να εργαζόμαστε για την ειρήνη, τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, τη δικαιοσύνη, τη φιλία, την αγάπη. Όταν συμβαίνουν αυτά σε κάθε κοινωνία, η πρόοδος του πολιτισμού και της ανθρώπινης κοινωνίας είναι κατοχυρωμένη.

Αίτια και συνέπειες των πολέμων περιληπτικά

Α. Αίτια

• Τεράστια οικονομικά συμφέροντα
• Εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πηγών ενέργειας
• παραγωγή όπλων-εξοπλισμοί από χώρες με βιομηχανίες οπλικών συστημάτων
• Εθνικισμός, σοβινισμός
• Ποικίλα «εσωτερικά εθνικά προβλήματα» / ο πόλεμος αποτελεί μέσο αποπροσανατολισμού του κοινωνικού συνόλου
• Προπαγάνδα από τα Μ.Μ.Ε.
• Κρατικές εδαφικές διαφορές
• Ελλιπής μόρφωση-παιδεία από: την οικογένεια και την πολιτεία
• Μισαλλοδοξία: θρησκευτική, ιδεολογική, εθνική, πολιτική
• Στέρηση του δικαιώματος της εθνικής αυτοδιάθεσης
• Πολιτικά συμφέροντα
• Προσωπικές φιλοδοξίες ηγετών
• Ιμπεριαλιστικές τάσεις ηγετών και κρατών
• Φυλετικές διακρίσεις, ρατσισμός
• Κοινωνικές-οικονομικές διακρίσεις
• Ηθική εξαχρείωση / ηθικός ξεπεσμός
• Διεθνείς οργανισμοί χωρίς κύρος, που αδυνατούν να επιβάλλουν την αποφυγή πολέμων με διπλωματικά μέσα

 

Β. Συνέπειες

• Απώλεια της ανθρώπινης ζωής
• Θάνατος…
• Πυρηνική καταστροφή-αφανισμός
• Οικολογική καταστροφή
• τεράστιο τμήμα των προϋπολογισμών σε όπλα, όχι στην παιδεία, την υγεία, την κοινωνική πρόνοια
• Παράλυση της οικονομίας
• Τεράστιες υλικές ζημιές
• Αναστολή λειτουργίας των θεσμών: της εκπαίδευσης, της διοίκησης, της υγείας, της δικαιοσύνης
• Παύση της επικοινωνίας λαών και των πολιτισμών
• Στασιμότητα, οπισθοδρόμηση στην παιδεία, τον πολιτισμό, τις τέχνες, τις επιστήμες και τα γράμματα
• Εξαθλίωση του ανθρώπου: πείνα και δυστυχία, φτώχεια
• Ψυχικά τραύματα
• Επικράτηση του δίκαιου του ισχυροτέρου
• Διασπορά του μίσους και της, διχόνοιας
• Απώλεια του σεβασμού σε αξίες,  αρχές και ιδανικά – εξαχρείωση του ανθρώπου

 

 

Αίτια και συνέπειες των πολέμων αναλυτικότερα

Ø  Τα αίτια των πολέμων

 

·       Τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα των ισχυρών κρατών (εδαφικές διεκδικήσεις, οικονομικός ή πολιτικός έλεγχος) συχνά οδηγούν σε ένοπλες συγκρούσεις.

 

·        Η βιομηχανία όπλων είναι μια από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες βιομηχανίες  και έχει σημαντική επιρροή στη λήψη των διεθνών αποφάσεων.

 

 

·       Η πρόκληση εντάσεων αποτελεί κερδοφόρα επιχείρηση, καθώς συνδέεται με την πώληση όπλων των χωρών που τα κατασκευάζουν.

 

·       Φιλόδοξοι πολιτικοί ηγέτες επιδίδονται σε επεκτατικούς πολέμους για να αυξήσουν την επιρροή τους και να ικανοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους.

 

 

·       Χώρες με οικονομική ισχύ επιλέγουν τον πόλεμο για να επιδείξουν την ισχύ τους στις αδύναμες χώρες και να επιβάλουν την πολιτική τους.

 

·       Ο πόλεμος επιλέγεται από ηγέτες που θέλουν να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη από τα σοβαρά κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα που την απασχολούν.

 

 

·        Η εφεύρεση ενός εχθρού μεταθέτει το κέντρο βάρους από την εσωτερική πολιτική κατάσταση σε εξωτερικά ζητήματα.

 

Ø  Οι συνέπειες του πολέμου τεράστιες και καταστροφικές.

Οι άμεσες συνέπειες του πολέμου

·       Θάνατος, βία, τραύματα με μακροχρόνιες συνέπειες από αδιάκοπους βομβαρδισμούς, διαταραχή μετατραυματικού στρες, κατεστραμμένες υποδομές και συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης, ξεριζωμός ανθρώπων / προσφυγιά

·       Επιδημίες και εστίες ασθενειών, όπως η χολέρα και η διφθερίτιδα, ιλαρά, ηπατίτιδα και τα τραύματα από τις συγκρούσεις οδηγούν σε ανθρωπιστική κρίση

·       Τα αποτελέσματα των εκρήξεων, των υποδομών και των εγκαταστάσεων προκαλούν στο έδαφος και στα τοπία ανεπανόρθωτες ζημιές. Ρυπαίνουν σε μεγάλο βαθμό το περιβάλλον και τα εγγύτερα υδάτινα περιβάλλοντα.

·       Ακόμα κι η χρήση συμβατικών όπλων, εμπεριέχουν συστατικά όπως το ραδιενεργό ουράνιο (κι άλλα τοξικά στοιχεία) τα οποία επιβαρύνουν το αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

 

 

Οι έμμεσες συνέπειες του πολέμου

·       Κατά τη διάρκεια του πολέμου και των συγκρούσεων οι τακτικές ιατρικές ανάγκες αυξάνονται καθώς οι υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης καταρρέουν.

·       Οι έγκυες γυναίκες, ή τα άτομα με χρόνιες ασθένειες όπως ο διαβήτης ή ο ιός HIV, παραμένουν ιδιαίτερα ευάλωτοι.

·       Τα εμπορεύματα λιγοστεύουν, η τιμή των βασικών τροφίμων και των οικιακών ειδών εκτοξεύεται στα ύψη

·       Ο φόβος, η ανασφάλεια και η απώλεια δημιουργούν ψυχολογική δυσφορία.

·       Κρίση εκτοπισμού σε άλλες περιοχές ή χώρες

·       Αύξηση της σεξουαλικής βίας. Μερικές φορές, ο βιασμός χρησιμοποιείται ως «εργαλείο» για να υποτάξει μια κοινότητα.

·       Οι άνθρωποι μένουν μετέωροι, χωρίς πρόσβαση στην εκπαίδευση, ιατρική περίθαλψη, ή ακόμη και σε υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης

·       Εκτίθενται επικίνδυνα σε διάφορους κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων ψυχικής υγείας, βίας και ασθενειών όπως η χολέρα, η ιλαρά και η ηπατίτιδα.

Ζητήματα ψυχικής υγείας

·       Παιδιά που έχουν ξεριζωθεί και γίνει μάρτυρες φρικτών συγκρούσεων, άνθρπωοι που έχουν επιβιώσει από βασανιστήρια και σεξουαλική βία, ο τρομακτικός ήχος των βομβών, σφαίρες που τρυπούν τους τοίχους των κατοικιών, δολοφονίες οικογενειών, βασανισμοί από ένοπλες ομάδες.  ασθενείς με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας που συνδέονται με τέτοιες εμπειρίες – διαταραχή μετατραυματικού στρες.

·       Η κακοποίηση του περιβάλλοντος πριν την έναρξη ενός πολέμου. Η εκπαίδευση που προηγείται, η χρήση στρατιωτικών οχημάτων, πλοίων, αεροσκαφών, όπλων κλπ. Αποτέλεσμα της εκπαίδευσης η κατακόρυφη άνοδος εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.