25 & 26 Φεβρουαρίου 2025

Δράση για το κάτι άλλο -

Ένα σχολείο όπου δεν περισσεύει κανείς

^{Οι μαθητές} των τμημάτων Β3 και Β6 συμμετείχαν στο διαδραστικό - ενημερωτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Δράσης για το κάτι άλλο. Ένα σχολείο όπου δεν περισσεύει κανείς

 

Το Σώμα Φίλων ΑμεΑ «Δράση για το Κάτι Άλλο» είναι ένα Μη Κερδοσκοπικό Σωματείο που ιδρύθηκε το 2010, με σκοπό να δημιουργήσει κάτι ισότιμο και διαφορετικό στο επίπεδο της φροντίδας ατόμων με αναπηρία. Η προσπάθεια ξεκίνησε από μια μικρή ομάδα αποφοίτων πανεπιστημιακών τμημάτων που ασχολούνται χρόνια με την αναπηρία. Με την πάροδο του χρόνου, η παρέα εμπλουτίστηκε με περισσότερους ευαισθητοποιημένους ανθρώπους.

Στο επίκεντρο της πολύπλευρης δράσης βρίσκεται το Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης (ΚΔΑΠ-ΑΜΕΑ), που φιλοξενεί καθημερινά περισσότερους από 45 ωφελούμενους, με δράσεις ψυχαγωγίας, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της τοπικής και της ευρύτερης κοινωνίας, συνεργασίας με πανεπιστημιακά και ιατρικά ιδρύματα και οργανισμούς για ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών και επιστημονική υποστήριξη. 

Το Σωματείο είναι προσεκτικά δομημένο και αποτελείται από το Διοικητικό Συμβούλιο, τη Διεπιστημονική Ομάδα, ομάδες εθελοντών αλλά και γονείς και φίλους ατόμων με αναπηρία, με όραμα μια κοινωνία που αγκαλιάζει όλα τα μέλη της, με ουσιαστικό σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, χωρίς εξαιρέσεις. 

 

 

Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

13 Φεβρουαρίου 2025

Διδακτική επίσκεψη των μαθητών των τμημάτων Β2 και Β5

Οι μαθητές ξεναγήθηκαν στα βυζαντινά και ρωμαϊκά μνημεία της πόλης μας,

Ø  ξεκινώντας από την Ροτόντα,

Ø  περπατώντας προς την Αψίδα του Γαλερίου,

Ø  κάνοντας στάση και ξενάγηση στο εσωτερικό της Αγίας Σοφίας και

Ø  καταλήγοντας στα οθωμανικά λουτρά.

Η Ροτόντα

Το αρχαιότερο μνημείο της πόλης, με θολωτό κυκλικό σχήμα, όμοιο με το Πάνθεον της Ρώμης. Χτίστηκε στα χρόνια του Καίσαρα Γαλερίου, γύρω στα 306 μ.Χ., ως ναός του Δία ή του Κάβειρου, θεών που είχαν ως προστάτες τους οι τετράρχες (Διοκλητιανός, Γαλέριος, Μαξιμιανός, Κωνσταντίνος Χλωρός). Πιθανόν το κτίριο να προοριζόταν για Μαυσωλείο του αυτοκράτορα Γαλερίου, το οποίο τελικά δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ, αφού ο Γαλέριος πέθανε και τάφηκε μακριά από τη Θεσσαλονίκη.

Η Ροτόντα είναι ένα από τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO (από το 1988). Το 2015 άνοιξε για το κοινό ύστερα από δεκαετίες αναστηλωτικών και στερεωτικών εργασιών μετά τις σοβαρές ζημιές που υπέστη από τον μεγάλο σεισμό του 1978.

Η Ροτόντα φιλοξένησε τρεις θρησκείες: το αρχαίο Δωδεκάθεο, τον Χριστιανισμό και τον Μωαμεθανισμό. Το μεγαλοπρεπές μνημείο έχει ύψος 29,80 μέτρα, διάμετρο 24,50 μέτρα και το πλάτος των τοίχων φτάνει τα 6.30 μ. Χτισμένο με πλίνθους, στεγάζεται με κεντρικό θόλο και εντάσσεται μέσα σ’ έναν περίβολο. Το κάτω τμήμα του εσωτερικού τοίχου διαμορφώνεται σε οκτώ ορθογώνιες κόγχες με καμάρες που διακοσμούνται από ψηφιδωτά.  Συνδέεται με τη Αψίδα του Γαλερίου με πομπική οδό.

Στα χρόνια του Βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδόσιου Α΄, η Ροτόντα μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό, αφιερωμένο πιθανότατα στους Ασωμάτους ή Αρχαγγέλους, ύστερα από πολλές παρεμβάσεις στο μνημείο: Στην ανατολική πλευρά γκρεμίστηκε ο κυλινδρικός τοίχος, ώστε να φιλοξενηθεί το ιερό βήμα του ναού, ενώ στην δυτική πλευρά διανοίχτηκε είσοδος όπως συνηθίζεται στους χριστιανικούς ναούς. Εντυπωσιακά ψηφιδωτά κάλυψαν τους τοίχους του κτιρίου. Οι Θεσσαλονικείς τον ονόμαζαν Ναό του Αγίου Γεωργίου, από ένα εκκλησάκι που είχε ανεγερθεί δίπλα του, στα χρόνια της τουρκοκρατίας.

Η Ροτόντα υπήρξε Μητρόπολη της Θεσσαλονίκης από το 1524 έως το 1591, όταν ο Σεΐχης Σουλεϊμάν Χορτατζής Εφέντης μετέτρεψε την Ροτόντα σε μουσουλμανικό τέμενος. Τότε όλες οι εικόνες και τα κειμήλιά της μεταφέρθηκαν στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, επί της οδού Αποστόλου Παύλου. Ο τάφος του δερβίση Σουλεϊμάν βρίσκεται στον ταφικό περίβολο έξω από το ιερό βήμα της Ροτόντας. Στο κτίριο προστέθηκε μιναρές, που ακόμα στέκει όρθιος στην πόλη, με αρκετές ζημιές από τους σεισμούς της Θεσσαλονίκης. Επίσης, οι σεισμοί των αρχών του 7ου αι. κατέστρεψαν την αψίδα του ιερού και το υπερκείμενο τμήμα του θόλου. Μεγάλες ζημιές υπέστη το μνημείο και στην μεγάλη πυρκαγιά του 1917. Όπως και στους σεισμούς του 1978. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 αποδόθηκε στη χριστιανική λατρεία και από τον Δεκέμβριο του 2015, μετά τις εργασίες αποκατάστασης, λειτουργεί ως Μουσείο.

 

Ανάκτορα του Γαλερίου

 

Το Ανακτορικό συγκρότημα του Γαλέριου είναι χτισμένο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης στην περιοχή της πλατείας Ναυαρίνου.

Η Θεσσαλονίκη κατά τη Ρωμαιοκρατία αναδείχτηκε ως το σημαντικότερο εμπορικό, στρατιωτικό και πολιτικό κέντρο της περιοχής των Βαλκανίων. Η ανέγερση των ανακτόρων πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ από τον Γαλέριο Βαλέριο Μαξιμιανό, έναν από τους τέσσερις αυτοκράτορες που διοικούσαν την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατά τη διάρκεια της Τετραρχίας. Ο Γαλέριος ανέλαβε διοικητής του γεωγραφικό τμήματος που περιλάμβανε και την περιοχή της Θεσσαλονίκης.

Τα ανάκτορα του Γαλερίου ήταν διώροφο, μεγάλο, επιβλητικό, με μεγάλη ανοιχτή αυλή και περιστύλιο. Καταλάμβανε μια ορθογώνια περιοχή συνολικής έκτασης 150,000 τ.μ. που εκτεινόταν από τη Ροτόντα έως τη θάλασσα και από το ανατολικό τείχος της Θεσσαλονίκης ως την περιοχή ανάμεσα στην πλατεία Ναυαρίνου και τη σημερινή οδό Αγίας Σοφίας.

Το Γαλεριανό συγκρότημα στη Θεσσαλονίκη αποτελούσαν τα εξής κτίσματα :

Ø  Το κυρίως Ανάκτορο, 

Ø  το Οκτάγωνο, 

Ø  τον Ιππόδρομο, 

Ø  την Αψίδα του Γαλερίου (Καμάρα) και

Ø  τη Ροτόντα.

Ø  Το ιδιωτικό λιμάνι του Γαλερίου βρισκόταν δίπλα ακριβώς στο ανάκτορό του, στη συμβολή των σημερινών οδών Μητροπόλεως και Δημητρίου Γούναρη.

Ø   Στην ανατολική πλευρά του ανακτόρου υπήρχε διώροφη στοά με κρήνες και αναβρυτήρια, μια μνημειακή βασιλική αίθουσα υποδοχής και ακροάσεων.

Ø  Στη νοτιοανατολική πλευρά του συγκροτήματος κοντά στον Ιππόδρομο βρέθηκε ο χώρος λατρείας του Ανακτόρου, ένα Νυμφαίο.

Με εξαίρεση τη Ροτόντα και την Αψίδα του Γαλερίου (Καμάρα) τα οποία ήταν πάντα ορατά, η ανασκαφή για τα υπόλοιπα ευρήματα ξεκίνησε το 1917 από τον Γάλλο αρχιτέκτονα Ernest Hébrard.

      Το κυρίως Ανάκτορο, αποκαλύφθηκε στην ανασκαφή της δεκαετία του 1960, στην περιοχή της σημερινής πλατείας Ναυαρίνου. Το ανάκτορο εκτός από τα διαμερίσματα του Γαλερίου διέθετε δωμάτια για την ανακτορική φρουρά και αίθουσες δικαστηρίου και διοίκησης. Οι τοίχοι διέθεταν πλούσιο διάκοσμο με τοιχογραφίες, ενώ το δάπεδο στόλιζαν ψηφιδωτά με γεωμετρικές και φυτικές απεικονίσεις. Τον 5ο αι.μ.Χ. μεγάλος σεισμός κατέστρεψε τη νότια και δυτική στοά και τα δάπεδα ανασκευάστηκαν με μαρμάρινες πλάκες και χονδρό ψηφιδωτό. Μεταγενέστερος σεισμός στη Θεσσαλονίκη, περίπου τον 8ο αι., κατέστρεψε το ανάκτορο και παρέμειναν μόνο όσα αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη.

      Το 1950 στη νότια και δυτική πλευρά του Ανακτόρου η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως Οκτάγωνο κτίσμα εξαιρετικής εσωτερικής διακόσμησης με ημικυκλικές κόγχες και πολύχρωμα μαρμαροθετήματα. Το Οκτάγωνο κτίσμα επικοινωνούσε μέσω ενός προπύλου και ενός περιστυλίου απευθείας με τη θάλασσα. Πιθανόν λειτουργούσε ως  κέντρο για θέματα διοικητικής φύσεως, αρκετοί μάλιστα το αναφέρουν ως η αίθουσα του θρόνου του Γαλερίου. Πιθανή θεωρείται και η χρήση του ως ναού ή Μαυσωλείου. Η συνολική διάμετρός του είναι 30μ. διαθέτει επτά διαμορφωμένες κόγχες, μεγάλο προθάλαμο και κυκλικές εξέδρες. Έξω από το Οκτάγωνο βρέθηκε μαρμάρινο τόξο (βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης) που απεικονίζει τον Γαλέριο, τη Θεσσαλονίκη (προσωποποιημένη) και ανάγλυφη αναπαράσταση του Διόνυσου, του Πάνα και μιας χορεύτριας.

      Στο ανατολικό τείχος της Θεσσαλονίκης και ανατολικά του Ανακτόρου είχε κατασκευαστεί ο Ρωμαϊκός Ιππόδρομος. Λειτουργούσε ως κέντρο ψυχαγωγίας για τους πολίτες και χώρος κοινωνικής δραστηριότητας, με ιππικούς αγώνες, αρματοδρομίες και μονομαχίες. Η συνολική έκταση του Ιπποδρόμου ήταν 30.000 τ.μ. και κάλυπτε την σημερινή περιοχή της οδού Ιπποδρομίου, συνολικού μήκους 450 μέτρων. Το τέλος της λειτουργίας του Ιπποδρομίου σήμανε η σφαγή των 7.000 Θεσσαλονικέων μετά από εντολή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου, ως τιμωρία για τη δολοφονία του Γότθου διοικητή της πόλης Βουτέριχου.

      Η Αψίδα του Γαλερίου, γνωστή ως Καμάρα, είναι μαζί με την Ροτόντα τα πλέον σημαντικά απομεινάρια του ανακτορικού συγκροτήματος της Ρωμαϊκής περιόδου. Η αψίδα στεκόταν στη βόρεια είσοδο του ανακτόρου, ένα είδος μνημειακής πύλης που κατασκευάστηκε για να τιμήσει τη νικηφόρα εκστρατεία του Γαλερίου έναντι των Περσών. Βρίσκεται πάνω από τη σημερινή Εγνατία οδό ανάμεσα στη Ναυαρίνου και την Ροτόντα. Είναι προγενέστερη του Ανακτόρου, κομμάτι της στεγασμένης στοάς που αποτελούνταν από καμάρες και τόξα και συνέδεε το κυρίως ανάκτορο με την Ροτόντα. Διακοσμήθηκε με αναπαραστάσεις των νικηφόρων μαχών του Γαλερίου επί των Περσών.

      Στη βόρεια πλευρά του Ανακτορικού Συγκροτήματος βρίσκεται το κτίριο της Ροτόντας, για  την οποία πληροφορίες έχουν γραφτεί στην αρχή.

 

 

 

 

 

 

 

 

Ιερός Ναός της του Θεού Σοφίας

Ο ιερός καθεδρικός ναός της Του Θεού Σοφίας βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, στην ομώνυμη πλατεία, στη συμβολή των οδών Αγίας Σοφίας και Ερμού. Αφιερωμένος στη Σοφία και τον Λόγο του Θεού, ανήκει μαζί με τους ιερούς ναούς του Αγίου Δημητρίου και της Αχειροποιήτου, στα πιο σημαντικά παλαιοχριστιανικά μνημεία της Ελλάδας και ολόκληρης της Ορθοδοξίας.

Κατά τη διάρκεια της Λατινοκρατίας (1204-1224) ο ναός μετατράπηκε σε καθεδρικό ναό των Λατίνων και επανήλθε στους Ορθοδόξους το 1224, μετά την ανακατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Βυζαντινούς. Από τον 8ο αιώνα έως τη  μετατροπή του σε τζαμί (1523-1524) ήταν ο καθεδρικός ναός της πόλης. Περίπου εκατό χρόνια μετά την κατάκτηση της πόλης από τους Οθωμανούς (1430) η εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί, διατηρώντας το αρχικό της όνομα (Aya Sofya Camii). Το τζαμί όμως κάηκε στη μεγάλη πυρκαγιά του 1890 και αναστηλώθηκε κατά τα έτη 1907-1909. Το 1913, μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους, αποδόθηκε ξανά στη χριστιανική λατρεία και τελέστηκε Θεία Λειτουργία.

Ο αρχικός ναός ήταν μια κολοσσιαία πεντάκλιτη βασιλική, αφιερωμένη στον Άγιο Μάρκο, που είχε κτιστεί στα τέλη του 4ου αιώνα πάνω σε ένα ρωμαϊκό οικοδομικό συγκρότημα. Σήμερα, στη νότια πλευρά του ναού, σώζονται τα ερείπια του βαπτιστηρίου της. Η βασιλική αυτή ίσως καταστράφηκε από τον μεγάλο σεισμό του 618 και την πυρκαγιά που ακολούθησε και στη θέση της ιδρύθηκε ο σημερινός ναός.

Αρχιτεκτονικά ο σημερινός ναός ανήκει στον τύπο του μεταβατικού σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού. Στη βορειοδυτική γωνία υπάρχει πύργος, ο οποίος αποτελεί τουρκική προσθήκη. Στο μνημείο σώζονται αξιόλογα ψηφιδωτά στον χώρο του ιερού και στον τρούλο, τα οποία χρονολογούνται σε τρεις διαφορετικές περιόδους και αποτελούν εξαιρετικά δείγματα της βυζαντινής τέχνης.

 

 

Οθωμανικά λουτρά

 

Το Γιαχουντί Χαμάμ είναι κτήριο της Οθωμανικής περιόδου στη γωνία των σημερινών οδών Βασιλέως Ηρακλείου και Φραγγίνη, στην περιοχή Λουλουδάδικα. Πιθανολογείται ότι χτίστηκε τον 16ο αιώνα από τον Χαλίλ Αγά. Το όνομά του (Yahudi=Εβραϊκό) το πήρε από το γεγονός ότι βρισκόταν σε περιοχή με καταστήματα Εβραίων. Επίσης ονομαζόταν Παζάρ Χαμαμί» (Pazar Hamami) ή (Market Hamam) εξαιτίας της θέσης του στο κέντρο της αγοράς, καθώς και Λουτρό του Χαλίλ Αγά, Λουτρό της Μεγάλης Αγοράς, Λουτρό της Αγοράς ή Λουτρό των Γυναικών. Το λουτρό το χρησιμοποιούσαν άντρες και γυναίκες, σε διαφορετικούς χώρους με τον αντρικό χώρο μεγαλύτερο και σε υψηλότερο σημείο. Έχει εμβαδόν περίπου  750 τμ, είναι χτισμένο με πυρότουβλα, πέτρες και πλίνθους και μιμείται τη βυζαντινή αρχιτεκτονική. Στην πυρκαγιά του 1917 το κτίριο υπέστη ζημιές. Λειτουργούσε πλήρως μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Σήμερα στις εγκαταστάσεις του στεγάζει διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις αλλά και μια ανθοκομική αγορά με το όνομα Λουλουδάδικα.

 

 

 

 

 

Διαδικτυακές πηγές

ü  https://parallaximag.gr/architektoniki/rotonta-to-archaiotero-mnimeio-tis-polis-pou-filoksenise-treis-thriskeies

ü  Μηχανή του χρόνου/ thessalonikiguide/ «Ρωμαϊκή Τέχνη- Από τον Ρωμύλο έως τον Κωνσταντίνο» των Nancy H. Ramage και Andrew Ramage, εκδ. University Studio Press, 2018

ü  «Η Ροτόντα του Αγίου Γεωργίου Θεσσαλονίκης – Αρχαιολογική έρευνα και αναστήλωση» του Ν.Κ. Μουτσόπουλου, εκδ. Κυριακίδη, 2013.

ü  https://thesstoday

ü  https://www.thessalonikitourism.gr/index.php/el/component/k2/item/398-galerian-complex-arched-hall

ü  https://thessarchitecture.wordpress.com

ü  https://www.thessalonikitourism.gr/index.php/el/component/k2/item/399-arch-of-galerius-kamara

 

 

                                             ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 

                                                       ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ – ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ

 

ΤΕΛΙΚΕΣ Εισάγονται με:	Τι φανερώνουν	Πώς λειτουργούν
Να, για να Όταν η τελική πρόταση είναι αρνητική, μπορεί και να εισάγεται μόνο με το μη ή το να μη.	Φανερώνουν το σκοπό(τέλος στα αρχαία ελληνικά σημαίνει σκοπό) μιας πράξης (συγκεκριμένα της πράξης που δηλώνει η πρόταση που προσδιορίζεται από την τελική) .	Λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του σκοπού.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ Εισάγονται με: Γιατί, διότι, επειδή, καθώς, αφού, εφόσον, που, μια και, μια που	Φανερώνουν την αιτία για την οποία γίνεται αυτό που δηλώνει η πρόταση που προσδιορίζουν.	Λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί της αιτίας.
ΧΡΟΝΙΚΕΣ Εισάγονται με: Όταν, ενώ, σαν, καθώς, αφού, αφότου, πριν (να), μόλις, προτού (να), ώσπου, ωσότου, όσο, όποτε, άμα. Με επιρρηματικές χρονικές εκφράσεις όπως: μέχρι να, ότι που, εκεί που, πάνω που, κάθε φορά που, τη στιγμή που, έως ότου, κάθε που κ.α.	Φανερώνουν: Το προτερόχρονο (με τους συνδέσμους: άμα, αφού, αφότου, μόλις, μετά που, όποτε, όταν, σαν). Το υστερόχρονο (μέχρι να / που, όσο να / που, πριν (να), προτού (να), ωσότου (να), ώσπου (να), όποτε, όταν. Το ταυτόχρονο ή σύγχρονο (εκεί που, ενώ, ενόσω, καθώς, όσο, όποτε, όταν, σαν) από εκείνο που δηλώνεται με την κύρια πρόταση.	Λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του χρόνου.
ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ Εισάγονται με: Αν, άμα, έτσι και, σε περίπτωση που	Ένα ζευγάρι προτάσεων όπου η μια πρόταση αποτελεί όρο για να ισχύσει ή άλλη, αποτελεί υποθετικό λόγο. Η πρόταση η οποία περιέχει τον όρο που πρέπει να ισχύσει για να γίνει αυτό που δηλώνει η άλλη ονομάζεται υπόθεση. Η πρόταση που προσδιορίζεται απ’ αυτή λέγεται απόδοση.   Σημείωση: Οι χρονικές προτάσεις που δηλώνουν το προτερόχρονο πολύ συχνά δηλώνουν και κάποια προϋπόθεση. Είναι δηλαδή χρονικοϋποθετικές.	Δύο είναι τα είδη των υποθετικών λόγων: α. Αυτοί που εκφράζουν το πραγματικό, δηλαδή αν αληθεύει η υπόθεση, αληθεύει και η απόδοση. β. αυτοί που εκφράζουν το αντίθετο του πραγματικού, δηλαδή η υπόθεση δεν έχει πραγματοποιηθεί στο παρελθόν και πιθανό δε θα πραγματοποιηθεί ούτε στο μέλλον και κατά συνέπεια το περιεχόμενο της απόδοσης είναι επίσης απραγματοποίητο ή ελάχιστα πιθανό να πραγματοποιηθεί.   Σημείωση: Μερικές φορές οι υποθετικές προτάσεις μπορεί να υποδηλώνουν και κάτι άλλο πέρα από την υπόθεση, όπως: έντονη αντίθεση, απειλή, αποτέλεσμα, επεξήγηση, αναλογία – παρομοίωση, αιτία κ.τ.λ.
Υπόθεση + απόδοση                 ή                                 υποθετικός λόγος απόδοση + υπόθεση   Το πραγματικό: Υπόθεση: Το ρήμα σε οποιοδήποτε χρόνο. Απόδοση: α. Το ρήμα στον ίδιο χρόνο με το ρήμα της υπόθεσης.                 β. το ρήμα σε έγκλιση υποτακτική ή προστακτική δηλώνοντας αναγκαιότητα, επιθυμία, προσταγή, βεβαιότητα του ομιλητή για ό,τι δηλώνει το ρήμα.   Π.χ.  Αν έχει ταξιδέψει πρόσφατα, έχει ανανεώσει το διαβατήριό του.         Αν θα αποφασίσεις να δώσεις για το πτυχίο να μην αμφισβητείς τις δυνάμεις σου.         Αν πιστεύεις ότι θα τα καταφέρει, στείλε τον.   Το μη πραγματικό: Υπόθεση: (Ορισμένες φορές θα + ) παρατατικός ή υπερσυντέλικος. Απόδοση: θα + παρατατικός ή υπερσυντέλικος. Π.χ. Αν ήξερα τι του συμβαίνει, θα πήγαινα αμέσως κοντά του.        Αν δεν είχε διαβάσει καλά, δεν θα είχε πετύχει στις εξετάσεις του.

 

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ Εισάγονται με:	Τι φανερώνουν	Πώς λειτουργούν
Ώστε (να), που (να) για να, να και σπάνια με το και(συνήθως μετά το ρήμα κάνω).   Σημείωση: Μερικές φορές στην κύρια πρόταση υπάρχει η αντωνυμία τόσος, -η, -ο ή το επίρρημα έτσι.	Φανερώνουν το αποτέλεσμα ή το συμπέρασμα.	Λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του αποτελέσματος.   Σημείωση: Ο σύνδεσμος ώστε μερικές φορές, όταν βρίσκεται στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου εισάγει κύρια πρόταση.
ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ Εισάγονται με: Ενώ, αν και, μολονότι, παρόλο που, κι ας κ.α.	Φανερώνουν εναντίωση προς κάτι που θεωρείται πραγματικό .	Λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί της εναντίωσης.
ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΕΣ Εισάγονται με: Κι αν, ακόμη κι αν, έστω κι αν, και να, που να, όσο και να, (όσο) κι αν κ.α.	Φανερώνουν εναντίωση προς κάτι που θεωρείται πιθανό ή και αδύνατο και παραχώρηση.	Λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί της παραχώρησης.

1. Άσκηση για την αναγνώριση τελικών – αιτιολογικών προτάσεων.

Στις παρακάτω περιόδους να βρείτε τις τελικές και αιτιολογικές προτάσεις

και να σημειώσετε με ποιο σύνδεσμο εισάγονται.

α. Ήρθε ο Γιώργος χθες να συζητήσουμε για τους όρους της συνεργασίας μας.

β. Μια που μ’ έβγαλε ο δρόμος μου εδώ, είπα να περάσω να σας δω λίγο.

γ. Για να πετύχεις στη σχολή της προτίμησής σου, πρέπει να προσπαθήσεις περισσότερο.

δ. Χρειάζεται καλή διάθεση και από τους δυο, για να λύσουν τις διαφορές τους.

ε. Τελικά προτίμησε να μείνει σπίτι, γιατί ένιωθε κουρασμένος.

στ. Λυπάμαι που σας έκανα να περιμένετε.

ζ. Απέφυγα να τον ρωτήσω γιατί άργησε να γυρίσει, επειδή τον είδα θυμωμένο.

η. Έλα εδώ να μου πεις γιατί είσαι στενοχωρημένος.

θ. Αφού θα χαλάσει ο καιρός, καλύτερα να αναβάλουμε την εκδρομή.

ι.  Βγήκε να πάρει λίγο αέρα, γιατί δεν άντεχε άλλο να διαβάζει κλεισμένος στο δωμάτιό του τόσες ώρες.

3.Άσκηση για τη διάκριση τελικών – βουλητικών προτάσεων.

Να διακρίνετε στις παρακάτω περιόδους τις τελικές από τις βουλητικές προτάσεις.

α. Θα θέλαμε να βρεθούμε να συζητήσουμε από κοντά ένα θέμα που σας αφορά.

β. Προτείνω να ζητήσουμε κι από ένα τρίτο πρόσωπο να μας πει τη γνώμη του, για να δούμε ποιος έχει τελικά δίκιο.

γ. Έφυγε βιαστικά να προλάβει την εκδήλωση.

δ. Δεν έχετε δικαίωμα να μου μιλάτε κατ’ αυτόν τον τρόπο.

 

 

 

 

 

                                         ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                                                            ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΠΕΞΗΣΗ

                                             ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ

Ενότητα 6^η  Φύλλο εργασίας 1^Ο

Ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί: Παράθεση και επεξήγηση

Α. Μαθαίνω ότι: Η παράθεση ορίζει ακριβέστερα το προσδιοριζόμενο όνομα, προσθέτοντας ένα ιδιαίτερο και γνωστό γνώρισμά του ή απλώς το χαρακτηρίζει.  Παραδείγματα: 1. Ο Γεωργιάδης, ο καθηγητής.

       2. Ο Όμηρος, ο ποιητής.

·       Κατά παράθεση σύνταξη θεωρούνται και οι δομές όπου μια ονοματική φράση εξαρτάται από μια άλλη. Παραδείγματα: 1. Ένα ποτήρι νερό.

        2. Ένα κοπάδι πρόβατα.

 

Β. ‘Ασκηση: Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τα  ουσιαστικά που χρησιμοποιούνται ως παράθεση.

1. Ο Διονύσιος Σολωμός, ο ποιητής των ΄΄Ελεύθερων Πολιορκημένων΄΄, γεννήθηκε στη Ζάκυνθο.

2. Να θυμάστε διαρκώς τον Αλ. Παπαδιαμάντη, το μεγάλο συγγραφέα μας από τη Σκιάθο.

3.Η Άνοιξη, η πανέμορφη θεά, δεν ήταν δυνατό να μην τον συγκλονίσει.

4. Η Αθηνά προστάτευε τον Οδυσσέα, το βασιλιά της Ιθάκης.

5. Του πρόσφερε ένα καλάθι φρούτα.

6. Επόμενος σταθμός του ταξιδιού ήταν η Θεσσαλονίκη, η νύμφη του Θερμαϊκού.

7. Ο παππούς μου, σοφός άνθρωπος, με συμβούλευε να είμαι αυστηρός με τον εαυτό μου.

8. Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος, ο εφευρέτης της τυπογραφίας, συνέβαλε στην ανάγνωση των βιβλίων σε όλο τον κόσμο.

9. Ο κυρ Γιώργος, ο μανάβης, περνούσε κάθε εβδομάδα από τη γειτονιά.

10. Το έργο ανήκει στο Φειδία, τον καλλιτέχνη των γλυπτών του Παρθενώνα.

 

Α. Μαθαίνω ότι: Η επεξήγηση χρησιμοποιείται για να διασαφηνίσει το προσδιοριζόμενο όνομα, που η έννοιά του συμβαίνει να είναι γενική και αόριστη. Παραδείγματα: 1. Οι κλέφτες απάντησαν, οι Κολοκοτρωναίοι.

                        2. Το σχολείο μας επισκέφτηκε το μεγαλύτερο μουσείο της χώρας μας, το μουσείο της Ακρόπολης.

Β. ‘Ασκηση: Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τα  ουσιαστικά που χρησιμοποιούνται ως επεξήγηση.

1. Στον πόλεμο έχασε όλα του τα υπάρχοντα, το σπίτι, τα ζώα, τα γεννήματα.

2. Τέτοιοι άνθρωποι είναι οι συγγενείς του, σωστά θηρία.

3. Αυτά να θυμάσαι, τα λόγια που σου έλεγα, όταν ήσουν μικρός.

4. Κι άξαφνα ακούει μια φωνή, τρόμου φωνή.

5. Ήθελε μόνο αυτό, να τον δει ευτυχισμένο.

6. Έχει πολλές χάρες, ομορφιά, δύναμη, ταλέντ0.

7. Ο Αχιλλέας φιλονίκησε με το γιο του Ατρέα, τον Αγαμέμνονα.

8. Ένας από τους φίλους μας, ο Πέτρος αρίστευσε φέτος στο διαγωνισμό Φυσικής.

9. Ο κοινός γιατρός θεραπεύει όλες τις πληγές, ο χρόνος.

10. Με ανείπωτη συγκίνηση μπήκαμε στον ιερό χώρο της Πόλης, την Αγια-Σοφιά.

·       Πώς ξεχωρίζουμε την παράθεση από την επεξήγηση;Στην παράθεση, από μια λέξη με μερικότερη ή ειδικότερη έννοια πηγαίνουμε σε μια άλλη με γενικότερη έννοια που χαρακτηρίζει την πρώτη. Π.χ. Ο κύριος Νίκος, ο φύλακας του σχολείου, αρρώστησε. Επομένως:

Παράθεση = από το ειδικό στο γενικό.

·       Στην επεξήγηση, αντίθετα, από μια λέξη με έννοια γενικότερη πηγαίνουμε σε μια άλλη με έννοια μερικότερη ή ειδικότερη που επεξηγεί την πρώτη. Π.χ. Ο φύλακας του σχολείου, ο κύριος Νίκος, αρρώστησε. Επομένως:

Επεξήγηση = από το γενικό στο ειδικό.

 

Ενότητα 6^η  Φύλλο εργασίας 2^Ο

Ετερόπτωτοι προσδιορισμοί:

Α. Μαθαίνω ότι: Οι ετερόπτωτοι προσδιορισμοί βρίσκονται συνήθως σε πτώση γενική και σπανιότερα σε αιτιατική. Ο ετερόπτωτος προσδιορισμός σε γενική λέγεται γενική προσδιοριστική και εκφράζει: τον κτήτορα - καταγωγή η συγγένεια, προέλευση, το δημιουργό, τόπο, χρόνο, παρομοίωη- την ιδιότητα, το περιεχόμενο, το σύνολο που διαιρείται(γενική διαιρετική), τον αποδέκτη μιας ενέργειας(γενική αντικειμενική), το δράστη μιας ενέργειας(γενική υποκειμενική), το σκοπό ή τη χρήση, την αιτία, το μέτρο ή ποσό.

Β. Άσκηση: Στις ακόλουθες προτάσεις να εντοπίσετε τις γενικές προσδιοριστικές, να σημειώσετε τη λέξη που προσδιορίζουν και να βρείτε τη σημασία τους:

1.Φαίνεται πως είναι οικογένεια νεόπλουτων.

2. Ήταν ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του η μελαγχολία της ήττας.

3. Είχε στο κελάρι κρασί είκοσι χρόνων.

4. Η Ιλιάδα του Ομήρου διδάσκεται στη Β΄ γυμνασίου.

5. Πήρε το γράμμα της μητέρας του και χάρηκε πολύ.

6. Πηγαίνουμε συχνά στο ξωκκήσι του βράχου.

7. Στη Β΄ Λυκείου οι μαθητές διδάσκονται την Αντιγόνη του Σοφοκλή.

8. Οι νύχτες του καλοκαιριού είναι θερμές.

9. Τον θεωρούσαν άνθρωπο των γραμμάτων.

10. Μια ομάδα διαδηλωτών άρχισε να σπάει τις βιτρίνες των καταστημάτων.

11. Ξύπνησε από το κλάμα του μωρού.

12. Ήταν ταξίδι αναψυχής.

13. Το άφησε σ’ ένα δωμάτιο του σπιτιού.

14. Η νοσταλγία της πατρίδας είναι ένα από τα θέματα της Οδύσσειας.

15. Γνώρισα τον πατέρα του Νίκου.