ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ  Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                                                    ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 

Αναφορικές προτάσεις

 

 

 

 

                                     Ονοματικές                           Επιρρηματικές

 

 

Επιθετικές                    Ελεύθερες                                        Ελεύθερες

 ως επιθετικός                ως υποκείμενο,                                 ως επιρρηματικοί

προσδιορισμός               αντικείμενο,                                     προσδιορισμοί

(Εισάγονται με:             κατηγορούμενο                               (αναφορικά επιρ/τα:)

οποίος, -α, -ο,που )        (Εισάγονται με: όποιος,-α,-ο,          όπου, όπως, οπότε,

                                       όσος,-η,-ο, ό,τι, οποιοσδήποτε         οπουδήποτε,οποτεδήποτε

                                       οσοσδήποτε)                                    όσο)

                                      

 

 

 

Περιοριστικές ή            Μη περιοριστικές ή

Προσδιοριστικές          προσθετικές

 

Ø  Οι αναφορικές προτάσεις:

 

Εισάγονται	Με αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα
Εξαρτώνται	α. Όνομα ή αντωνυμία (Π.χ.Δεν πήρα ακόμα το μήνυμα που μου έστειλες). β. Ρήματα (Π.χ. Κάνε ό,τι νομίζεις). γ. Πρόθεση (Π.χ. Μπορείς να ζητήσεις βοήθεια για ό,τι χρειαστείς).
Συντακτικός ρόλος	Ανάλογα με το συντακτικό τους ρόλο οι αναφορικές προτάσεις διακρίνονται σε: Α. Ονοματικές: Λειτουργούν ως: Υποκείμενο Αντικείμενο Κατηγορούμενο Επιθετικός προσδιορισμός Παράθεση Γενική προσδιοριστική. Β. Επιρρηματικές: Λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί και εκφράζουν διάφορες επιρρηματικές σημασίες.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. Άσκηση για τη διάκριση των επιθετικών αναφορικών προτάσεων σε περιοριστικές – μη περιοριστικές:

Στις παρακάτω περιόδους να βρείτε τις επιθετικές αναφορικές προτάσεις και να τις διακρίνετε σε περιοριστικές (προσδιοριστικές) και μη περιοριστικές (προσθετικές). Να χωρίσετε με κόμμα όσες από τις επιθετικές αναφορικές προτάσεις πρέπει να χωριστούν.

 

α. Δεν μπορώ να σκεφτώ ποιος είναι ο άνθρωπος που συνέλαβε αυτό το σατανικό σχέδιο.

β. Είναι από τους ανθρώπους που ξέρουν να παραδέχονται τα λάθη τους.

γ. Η μετεωρολογική υπηρεσία είχε προειδοποιήσει έγκαιρα για τη χθεσινή σφοδρή κακοκαιρία που προκάλεσε μεγάλες πλημμύρες και καταστροφές σε κατοικίες και καλλιέργειες.

δ. Φέρε μου τα βιβλία που είναι στο τραπέζι.

ε. Κάθε καλοκαίρι πηγαίνουμε στο χωριό του πατέρα που είναι χτισμένο στο μυχό ενός γραφικού κόλπου.

ζ. Είναι ο μόνος άνθρωπος που μπορώ να εμπιστευτώ.

η. Αγαπάει πάρα πολύ τον κήπο του τον οποίο φροντίζει σαν να είναι παιδί του.

 

2. Άσκηση για τη χρήση του αναφορικού που.

Σε ποιες από τις παρακάτω περιπτώσεις είναι απαραίτητο για λόγους σαφήνειας το που να αντικατασταθεί από το οποίος, -α, -ο (πλάγια πτώση ή εμπρόθετο);

α. Το παιδί του γείτονα, που είχε βρεθεί στο σημείο του ατυχήματος, μας είπε τι έγινε.

……………………………………………………………………………………………

β. Ο άνθρωπος που φάγαμε μαζί χτες είναι παλιός συμμαθητής μου.

……………………………………………………………………………………………

γ. Αυτό που είμαι βέβαιος ότι θα συμβεί έπειτα απ’ όλα αυτά είναι ότι θα τσακωθούν.

……………………………………………………………………………………………

δ. Οι άνθρωποι που επικοινωνήσαμε μας είπαν πως δε γνώριζαν κάτι γι’ αυτό το θέμα.

……………………………………………………………………………………………

ε. Το μέρος που πήγαμε πέρυσι διακοπές ήταν παραδεισένιο.

……………………………………………………………………………………………

στ. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους γονείς των παιδιών που συμμετείχαν στο περιβαλλοντικό πρόγραμμα του σχολείου για την υποστήριξή τους.

…………………………………………………………………………………………….

ζ. Το αυτοκίνητο που διέφυγαν οι ληστές βρέθηκε λίγες ώρες αργότερα εγκαταλελειμμένο.

…………………………………………………………………………………………….

η. Απορώ πώς συμμαχεί με κάποιον που διαφωνεί σε όλα.

…………………………………………………………………………………………….

 

3.Άσκηση για τη λειτουργία των ονοματικών αναφορικών προτάσεων ως ονομάτων ή ονοματικών φράσεων.

Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες αναφορικές προτάσεις με λέξεις ή φράσεις χωρίς να αλλοιωθεί το νόημα.

 

α. Όποιος πεινάει καρβέλια ονειρεύεται.

Ο πεινασμένος………………………………………………… .

β. Αύριο απολογούνται στον ανακριτή όσοι κατηγορούνται για συνεργία στην προχθεσινή ληστεία σε τράπεζα στο κέντρο της Αθήνας.

………………………………………………………………………………………………………

γ. Πολλές φορές γυρίζει πίσω με νοσταλγία στα χρόνια που έχουν περάσει.

 

……………………………………………………………………………………………………. .

δ. Όσοι ενδιαφέρονται για το σεμινάριο σχετικά με την εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση μπορούν να υποβάλλουν αιτήσεις συμμετοχής από την 1 – 10 Οκτωβρίου.

………………………………………………………………………………………………………

ε. Δεν πρέπει να τσακώνεστε για πράγματα που δεν έχουν σημασία.

…………………………………………………………………………………………………….. .

στ. Είναι άνθρωπος που κρίνει χωρίς προκατάληψη.

…………………………………………………………………………………………………….. .

ζ. Ευχαρίστησε όσους τον ψήφισαν και υποσχέθηκε ότι δε θα τους διαψεύσει.

……………………………………………………………………………………………………... .

η. Δεν είναι άνθρωπος που ανέχεται πολλά.

…………………………………………………………………………………………………….. .

 

4.Άσκηση για τις επιρρηματικές αναφορικές προτάσεις.

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω φράσεις με επιρρηματικές αναφορικές προτάσεις που να δηλώνουν την επιρρηματική σχέση που σας δίνεται στην παρένθεση.

 

α. Θα σου μιλάω ………………………………………… (τρόπος).

β. Θα είμαστε δίπλα σου ………………………………………………………….(χρόνος).

γ. Μπορείς να θυμώνεις ……………………………………………(ποσό).

δ. Είναι τόσο χαρισματική προσωπικότητα, που ……………………….(τόπος) γίνεται αμέσως το κέντρο του ενδιαφέροντος.

ε. …………………………………………………(εναντίωση), δεν μπορούσε να αφήσει μόνους τους γέροντες γονείς του.

στ. Το σχέδιό μας προχωράει κανονικά…………………………………………………(συμφωνία).

ζ. Φτιάξ’ το ……………………………………(τρόπος).

η. Αναλαμβάνει δουλειές ………………………………………(τόπος), ακόμα και στην επαρχία.

 

5. Να υπογραμμίσετε τις αναφορικές προτάσεις, να τις χαρακτηρίσετε (ονοματικές – επιρρηματικές) και να γράψετε ποιος είναι ο συντακτικός ρόλος τους.

1. Όποιος προσπαθεί βρίσκει λύσεις.

 

2. Είδα το Γιώργο, που είναι συμμαθητής του αδερφού μου.

 

3. Θα κάνω ό,τι επιθυμείς.

 

4. Πανηγύριζαν σαν να είχαν νικήσει.

 

5. Πάρε το βιβλίο όποιου συμμαθητή σου θέλεις.

 

6. Θα γίνει ό,τι πεις εσύ.

 

7. Ο Γιάννης προσπάθησε όσο μπορούσε.

 

8. Στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις.

 

9. Τα γατάκια που γεννήθηκαν χθες ήταν μαύρα.

 

10. Όσοι μπορούσαν, ανέβηκαν στο βουνό.

 

11. Έλαμπε από χαρά το πρόσωπό του, όπως ο ήλιος στα χιονισμένα βουνά.

 

12. Τα βάζει συχνά με τους γονείς του, που δεν τον αφήνουν να κάνει ό,τι θέλει.

 

13. Ήταν τόσο μόνη, που πολλές φορές στενοχωριόταν.

 

Αναφορική πρόταση	Είδος	Συντακτικός ρόλος

 

6. Να συμπληρώσετε τα κενά επιλέγοντας από τα:

α. που

β. πρόθεση + ο οποίος, -α, -ο

γ. που + αδύνατος τύπος της προσωπικής αντωνυμίας

δ. όπου

 

1. Οι φίλοι…………………………………….. επικοινωνούσα παλιότερα έχουν πια χαθεί.

 

2. Ο υπάλληλος …………………………………έκοψαν το μισθό διαμαρτυρήθηκε έντονα.

 

3. Το σχολείο …………………………….…φοιτούσα ήταν το καλύτερο της περιοχής μας.

 

4. Συζητήσαμε για τα προβλήματα …………………………………πρέπει να ασχοληθούμε.

 

5. Ο φίλος μου ο Γιάννης……………………………… δάνεισα χρήματα πολλές φορές, μου φέρθηκε αχάριστα.

 

6. Η εκδήλωση έγινε στην πλατεία του  χωριού ……………...υπάρχει και μια μικρή εξέδρα.

 

7. Ο φίλος μου ……………………………….εμπιστεύτηκα το μυστικό αποδείχτηκε αναξιόπιστος.

 

8. Είναι ο καλύτερος από τους φίλους σου …………………… γνώρισα.