ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ

                                                 ΕΛΕΝΗ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 

v Δραματική ποίηση ή δράμα:

Είναι η ποίηση που συνθέτει το επικό και το λυρικό στοιχείο και προορίζεται για παράσταση (δράμα<δράω=πράττω).

 

v Γένεση του δράματος:

Το δράμα προήλθε από τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν προς τιμή του θεού Διόνυσου, ο οποίος ήταν ο θεός της γονιμότητας, της βλάστησης και του γλεντιού. Τα χαρακτηριστικά της λατρείας του Διονύσου ήταν:

 

ü  Η έκσταση. Οι πιστοί πίστευαν ότι επικοινωνούσαν με το θεό.

 

ü  Η θεοληψία. Οι πιστοί πίστευαν ότι διακατέχονταν από το πνεύμα του θεού.

 

ü  Ο έξαλλος ενθουσιασμός.

 

ü  Το μιμητικό στοιχείο.

 

ü  Η μεταμφίεση των πιστών σε Σατύρους (συνοδοί του θεού, ντυμένοι ως τράγοι).

 

v Διθύραμβος:

Θρησκευτικό και λατρευτικό άσμα προς τιμή του Διόνυσου. Ο εξάρχων, ο πρώτος από τους 50 χορευτές αφηγούνταν πράγματα από τη ζωή του Διόνυσου. Στην αρχή ο διθύραμβος ήταν αυτοσχέδιος και άτεχνος. Από αυτόν προέρχονται τα τρία είδη της δραματικής ποίησης: ΤΡΑΓΩΔΙΑ, ΚΩΜΩΔΙΑ, ΣΑΤΥΡΙΚΟ ΔΡΑΜΑ. 

 

v Προέλευση της τραγωδίας:

            Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, ο Αρίων από τη Λέσβο, έδωσε έντεχνη, λυρική μορφή και αφηγηματικό περιεχόμενο στο διθύραμβο και παρουσίασε τους χορευτές μεταμφιεσμένους σε Σατύρους.

            Το μεγάλο βήμα για τη μετάβαση από το διθύραμβο στην τραγωδία έγινε από τον Αθηναίο Θέσπη, ο οποίος, στα μέσα του 6^ου αιώνα, εισήγαγε στη σκηνή ένα άλλο πρόσωπο, έναν υποκριτή (υποκρίνομαι=αποκρίνομαι) που έκανε διάλογο με το Χορό. Έτσι συνδύαζε το επικό στοιχείο(λόγος) με το λυρικό(μουσική). Συνέπεια αυτού ήταν η γέννηση της τραγωδίας στην Αττική.

 

v Τα θέματα των τραγωδιών:

            Η τραγωδία διατήρησε πολλά διονυσιακά στοιχεία(Χορός, μεταμφίεση, ενδυμασία ηθοποιών), τα θέματά της όμως δεν είχαν σχέση με το Διόνυσο όπως συνέβαινε με το διθύραμβο αλλά ήταν παρμένα από τον Αργοναυτικό, το Θηβαϊκό και τον Τρωικό κύκλο και από ιστορικά γεγονότα.

 

v Ορισμός της τραγωδίας:

Η τραγωδία είναι θεατρική παράσταση ενός μύθου, σε ποιητικό λόγο. Ο ρόλος της είναι παιδευτικός: η αναπαράσταση ανθρώπινων καταστάσεων και αντιδράσεων διευρύνει τις γνώσεις του θεατή για την ανθρώπινη φύση. Ο θεατής συμμετέχει συναισθηματικά και με την αποκατάσταση της ηθικής τάξης λυτρώνεται, ΄΄καθαίρεται΄΄, γίνεται πνευματικά και ηθικά καλύτερος. Μέσα από το φόβο και τον οίκτο για τον πάσχοντα ήρωα διαπιστώνει ότι ο αγώνας και ο ηρωισμός συνδέονται με την ανθρώπινη ζωή.

Ο μύθος έχει περιπέτεια(=μεταστροφή της τύχης των ηρώων, συνήθως από την ευτυχία στη δυστυχία) και αναγνώριση(μετάβαση του ήρωα από την άγνοια στη γνώση). Η δραματικότητα επιτείνεται με την τραγική ειρωνεία(=ο θεατής γνωρίζει την πραγματικότητα, την οποία αγνοούν τα πρόσωπα της τραγωδίας).

 

v Η δομή - Τα μέρη της τραγωδίας:

 

v 1. Τα κατά ποσόν μέρη. Αφορούν την έκταση του έργου και χωρίζονται στα διαλογικά-επικά και στα λυρικά-χορικά:

 

 

Ι. Διαλογικά- επικά:

 

Ø  Πρόλογος = ο πρώτος λόγος του υποκριτή, προηγείται της εισόδου του Χορού και με αυτόν οι θεατές εισάγονται στην υπόθεση της τραγωδίας.

 

Ø  Επεισόδια = αντιστοιχούν στις σημερινές πράξεις και αναφέρονται στη δράση των ηρώων.

 

Ø  Έξοδος = Επισφραγίζει τη λύση της τραγωδίας.

 

II. Λυρικά – χορικά:

 

Ø  Πάροδος = το άσμα που έψαλλε ο Χορός μπαίνοντας στην ορχήστρα.

 

Ø  Στάσιμα = άσματα που έψαλλε ο Χορός όταν είχε λάβει θέση στην ορχήστρα (στάσιν).

 

Ø  Μονωδίες ή διωδίες = άσματα που έψαλλαν ένας ή δύο υποκριτές.

 

Ø  Κομμοί = θρηνητικά άσματα (κομμός<κόπτομαι = οδύρομαι).

 

 

v 2. Τα κατά ποιόν μέρη. Αφορούν την ανάλυση, την ποιότητα του έργου. Είναι:

 

Ø  Ο Μύθος = η υπόθεση της τραγωδίας, το σενάριο.

 

Ø  Το Ήθος = ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά των προσώπων.

 

Ø  Η Λέξις = η γλώσσα της τραγωδίας, τα εκφραστικά μέσα, το ύφος.

 

 

Ø  Η Δάνοια = οι ιδέες, οι σκέψεις, τα επιχειρήματα των προσώπων που έχουν συνήθως διαχρονικά αξία.

 

Ø  Το Μέλος = η μουσική και η οργανική συνοδεία.

 

 

Ø  Η  Όψις = η σκηνογραφία και η σκευή, δηλαδή η ενδυμασία, τα προσωπεία, οι κόθορνοι(ψηλοτάκουνα παπούτσια).

 

 

v Οι μεγάλοι τραγικοί: Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης.

 

v Ο Ευριπίδης (485 – 406 π.Χ.):

 

Γεννήθηκε στη Σαλαμίνα. Επιδόθηκε στον αθλητισμό, τη μουσική, τη ζωγραφική και τη φιλοσοφία. Διατύπωνε συχνά επικρίσεις και είχε ανεξάρτητο πνεύμα. Ήταν τύπος αντικοινωνικός, εσωστρεφής, δυσπρόσιτος. Είχε στενές σχέσεις με τους σοφιστές, όπως τον Πρωταγόρα, τον Αναξαγόρα, το Σωκράτη. Συμμετείχε στους δραματικούς αγώνες για 50 περίπου χρόνια και ανακηρύχτηκε πρώτος μόνο 4 φορές. Έγινε στόχος ανεκδοτολογίας από τους κωμικούς ποιητές, κυρίως από τον Αριστοφάνη. Στον Ευριπίδη αποδίδονται 92 έργα. Σήμερα σώζονται 18 τραγωδίες και ένα σατυρικό δράμα. Οι τραγωδίες του: Μήδεια, Άλκηστις, Ανδρομάχη, Ηλέκτρα, Εκάβη, Ικέτιδες, Τρωάδες, Ηρακλείδαι, Ιφιγένεια εν Ταύροις, Ιφιγένεια εν Αυλίδι, Βάκχαι, Ορέστης, Ηρακλής, Ίων, Ιππόλυτος, Φοίνισσαι, Ρήσος, Κύκλωψ, Ελένη.

 

v Χαρακτηριστικά της ποιητικής τέχνης του Ευριπίδη:

 

Στα έργα του απεικονίζει με μεγάλη δύναμη τους χαρακτήρες, διαμαρτύρεται για τα κοινωνικά και πολιτικά ΄΄κακώς κείμενα΄΄, καταδικάζει, ασκεί κριτική ακόμη και στους θεούς. Θεωρούσε επίσης ότι ο άνθρωπος δεν ορίζει το πεπρωμένο του. Ήταν ακόμη βαθύς ερευνητής της ανθρώπινης ψυχολογίας. Ενίσχυσε την αφήγηση στον πρόλογο και τον επίλογο. Εισήγαγε τον ΄΄από μηχανής θεό΄΄, προχώρησε σε αλλαγές στη μουσική, παρουσίαζε τους ήρωες με ρεαλιστικό τρόπο και με τα ανθρώπινα μέτρα.

 

v Τα μέρη του θεάτρου:

 

Ø  Το θέατρον(<θεώμαι=βλέπω) ή κοίλον = όπου κάθονταν οι θεατές απέναντι από τη σκηνή.

Ø  Η ορχήστρα(<ορχούμαι=χορεύω) = κυκλικό ή ημικυκλικό μέρος για το Χορό με τη θυμέλη(=βωμός).

Ø  Η σκηνή = ορθογώνια κατασκευή προς την ελεύθερη πλευρά της ορχήστρας με χώρο στο πίσω μέρος για τη σκηνογραφία και την αλλαγή ενδυμασίας των υποκριτών. Δεξιά και αριστερά της σκηνής υπήρχαν δύο διάδρομοι, οι πάροδοι.

 

v Θεατρικά μηχανήματα:

 

Το εκκύκλημα, το αιώρημα ή γερανός, το βροντείον, οι περίακτοι κ.α.

 

                                                                         BACK TO SCHOOL

                                             ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ

 

                                                                     BACK TO SCHOOL

Βοτανικός Κήπος

 

Βοτανικός Κήπος

 Σταυρούπολης

Ο Βοτανικός Κήπος
Σταυρούπολης που είναι σημείο αναφοράς όχι μόνο για τον Δήμο Παύλου Μελά, αλλά και ευρύτερα, αφού στην ελληνική επικράτεια υπάρχουν μόνο 10 Βοτανικοί Κήποι (ολοκληρωμένοι), περιλαμβάνει μια πλούσια συλλογή 1.000 και πλέον φυτών. Είναι ένας αστικός Βοτανικός Κήπος πέντε στρεμμάτων, μια όαση πρασίνου μέσα στον πυκνοδομημένο αστικό ιστό, που επιτελεί κυρίως εκπαιδευτικό έργο.

 

Στα χρόνια λειτουργίας του, έχουν ξεναγηθεί πάνω από 60.000 μαθητές, περιβαλλοντικές ομάδες, σύλλογοι και άτομα κάθε ηλικίας, αποκομίζοντας βασικές γνώσεις για τον κόσμο των φυτών.

 

Μια όαση πρασίνου μέσα στον πυκνοδομημένο αστικό ιστό, ο Βοτανικός μας κήπος, σας καλεί να τον επισκεφτείτε απολαμβάνοντας τα χρώματα και τα αρώματά του κάθε εποχή!

Η Ιστορία

Ο Βοτανικός Κήπος Σταυρούπολης εγκαινιάστηκε στις 4 Ιουνίου του 2002 επί Δημαρχίας Σπύρου Μπαρούτα. Η δημιουργία του είχε ξεκινήσει από το 1996. Σχεδιάστηκε από τη γεωπόνο Χατζηαθανασιάδου Αθηνά και τον αρχιτέκτονα Γιάννη Μήρτσιο και υλοποιήθηκε από το τμήμα πρασίνου και την τεχνική υπηρεσία του Δήμου Σταυρούπολης και συνεχίζει να συντηρείται αποκλειστικά από πόρους του Δήμου Παύλου Μελά.

 

Καταλαμβάνει ένα χώρο πέντε στρεμμάτων στην περιοχή Άνω Ηλιούπολης του Δήμου Σταυρούπολης και περικλείεται από τις οδούς Κ. Κωνσταντινίδη – Ολύμπου – Περικλέους. Φιλοξενεί 1.000 είδη χαρακτηριστικά της ελληνικής χλωρίδας, αυτοφυή και ξενικά. Η συνολική περιοχή έκτασης 27 στρεμμάτων ήταν παλιά το ρέμα Περικλέους, παραπόταμος του Δενδροποτάμου και μετατράπηκε σε άξονα πρασίνου. Εκεί κατασκευάστηκαν παιδικές χαρές, γήπεδα, αναψυκτήριο, αμφιθέατρο που αποτελούν συμπληρωματικούς χώρους του Βοτανικού κήπου.

                                                                                                    2 Μαϊου 2025

                   Επίσκεψη των μαθητών της Γ΄ Γυμνασίου στον Βοτανικό κήπο Σταυρούπολης

Βοτανικός Κήπος Σταυρούπολης

Ο Βοτανικός Κήπος Σταυρούπολης είναι σημείο αναφοράς όχι μόνο για τον Δήμο Παύλου Μελά, αλλά και ευρύτερα, αφού στην ελληνική επικράτεια υπάρχουν μόνο 10 Βοτανικοί Κήποι (ολοκληρωμένοι). Περιλαμβάνει μια πλούσια συλλογή 1.000 και πλέον φυτών, αυτοφυή και ξενικά. Είναι ένας αστικός Βοτανικός Κήπος πέντε στρεμμάτων, μια όαση πρασίνου μέσα στον πυκνοδομημένο αστικό ιστό, που επιτελεί κυρίως εκπαιδευτικό έργο.

Ο Βοτανικός Κήπος Σταυρούπολης εγκαινιάστηκε στις 4 Ιουνίου του 2002. Η δημιουργία του είχε ξεκινήσει από το 1996. Συνεχίζει να συντηρείται αποκλειστικά από πόρους του Δήμου Παύλου Μελά μέχρι και σήμερα.

Η συνολική περιοχή έκτασης 27 στρεμμάτων ήταν παλιά το ρέμα Περικλέους, παραπόταμος του Δενδροποτάμου και μετατράπηκε σε άξονα πρασίνου, με παιδικές χαρές, γήπεδα, αναψυκτήριο, αμφιθέατρο που αποτελούν συμπληρωματικούς χώρους του Βοτανικού κήπου.

Η οικογενειακή ζωή στο Βυζάντιο

                                                            ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                                                    Εργασία του Γιώργου Τακματζίδη,  Β4

Η οικογενειακή ζωή στο Βυζάντιο

 Ο νόμος δεν επέτρεπε να παντρεύονται τα κορίτσια κάτω από δώδεκα χρονών και τα αγόρια κάτω από δεκατέσσερα. Πριν από το γάμο τελούνταν οι αρραβώνες και υπογραφόταν συμβόλαιο που καθόριζε την προίκα της νύφης και τα δώρα του γαμπρού. Μετά την τέλεση του μυστηρίου, οι συγγενείς και φίλοι πήγαιναν στο σπίτι του γαμπρού, όπου ακολουθούσε το γλέντι του γάμου. Το κράτος, παρά τα λόγια  της εκκλησίας, επέτρεπε το διαζύγιο, εφόσον συμφωνούσαν και τα δύο μέρη. Οι γυναίκες δεν είχαν τα ίδια δικαιώματα με τους άνδρες και η συμμετοχή τους στην κοινωνική ζωή ήταν περιορισμένη. Αν και γενικότερα έπαιζαν δευτερεύοντα ρόλο στα κοινά, πολλές φορές κυριαρχούσαν στην οικογενειακή ζωή. Όφειλαν να σκεπάζουν το πρόσωπο τους, όταν έβγαιναν έξω, και δεν είχαν το δικαίωμα να συμμετέχουν σε δημόσιες τελετές. Οι πλούσιες γυναίκες συνοδεύονταν από ένα δούλο κατά τις εξόδους τους. Ωστόσο, παρά τους περιορισμούς, οι γυναίκες μετά τον 11ο αιώνα, μπορούσαν να λαμβάνουν μέρος στα κοινά και είχαν πρόσβαση στην παιδεία.

Όπως συμβαίνει σε όλες τις εποχές, η γέννηση ενός παιδιού ήταν οπωσδήποτε ένα ευχάριστο γεγονός. Για να το ξεχωρίζουν από τα άλλα παιδιά πρόσθεταν το όνομα του πατέρα του σε πτώση γενική, αργότερα όμως καθιερώθηκε και το επώνυμο, αρχικά στις αριστοκρατικές οικογένειες, όπως ήταν οι Κομνηνοί και οι Παλαιολόγοι. Η οικογένεια φρόντιζε το παιδί και η μητέρα του το καθησύχαζε με παραμύθια ή με αφηγήσεις από την Αγία Γραφή, όπως για την παιδική ηλικία του Ισαάκ και του Ιακώβ. Η βυζαντινή νομοθεσία αντιμετώπιζε το παιδί, όπως και η μητέρα του, με μεγάλη συμπάθεια. Το παιδί, αφού περνούσε τα πρώτα χρόνια της ζωής του κοντά στην οικογένειά του, άρχιζε να μαθαίνει τα πρώτα γράμματα στο σχολείο.

Στο Βυζάντιο υπήρχαν δυο κύκλοι σπουδών ο πρώτος ήταν του γραμματιστή και ο δεύτερος του γραμματικού. Στον πρώτο κύκλο φοιτούσαν τα παιδιά άνω τον 7 χρονών και ο δεύτερος ξεκινούσε στα 12 χρονών. Τα παιδιά μάθαιναν σταδιακά ανάγνωση, γραφή, γραμματική, ρητορική και φιλοσοφία, αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία και μουσική. Μεταξύ άλλων διδάσκονταν τον Όμηρο, κλασικούς και μεταγενέστερους συγγραφείς. Το σχολείο δεν ήταν δωρεάν, τα δίδακτρα τα πλήρωνε η οικογένεια του παιδιού. Για τα ορφανά όμως τα δίδακτρα τα πλήρωνε το κράτος. Εκτός από τα κοσμικά σχολεία λειτουργούσαν και τα εκκλησιαστικά. Μόλις το

παιδί τελείωνε τους δυο κύκλους, αν είχε την οικονομική δυνατότητα η οικογένεια του παιδιού, τότε θα μπορούσε να συνεχίσει στο πανεπιστήμιο

 

Η θέση της γυναίκας στο εκπαιδευτικό σύστημα του Βυζάντιου

 

Έτσι όπως ήταν διαμορφωμένο στο Βυζάντιο το οικονομικό σύστημα επέτρεπε στα κοινωνικά ήθη, σε κάποιο βαθμό, την πολυτέλεια να απαγορεύουν στη γυναίκα την εργασία έξω από το σπίτι της, ειδικά στις κοπέλες που ήταν άγαμες και δεν έπρεπε να τις βλέπει ούτε ο ήλιος. Όμως, πολύ συχνά, η κοινωνική ηθική συμβαίνει να υποκύπτει στον οικονομικό καταναγκασμό και όσα απαγορεύονται και επίσημα ως ένα σημείο, επιτρέπονται σιωπηρά από το σημείο αυτό και πέρα. Έτσι η φτώχεια υποχρέωνε πολλές γυναίκες να υπακούν στο νόμο της επιβίωσης παρά στον κοινωνικό νόμο και να βγαίνουν στην αγορά για να βγάλουν το ψωμί τους, ασκώντας τα επαγγέλματα της βιοτέχνισσας πουλώντας έργα φτιαγμένα από τα χέρια τους, της υφάντριας κ.ά.

Ένα επάγγελμα περιφρονημένο και κοινωνικά απαράδεκτο ήταν της θεατρίνας, που έφτασε να θεωρείται περίπου συνώνυμο της πόρνης. Ασκώντας τέτοιου είδους επαγγέλματα για να ζήσουν, οι γυναίκες του Βυζαντίου ήταν νομοθετικά αποκλεισμένες από άλλα σοβαρότερα και αξιολογότερα επαγγέλματα.

Μια γυναίκα δεν μπορούσε να ασκήσει δημόσιο λειτούργημα, ούτε να γίνει δικαστής ή δικηγόρος. Σύμφωνα με την Ιουστινιάνεια νομοθεσία, το να καθίσει μια έγγαμη γυναίκα και να γευματίσει με τη συντροφιά τρίτων αντρών θεωρούνταν λόγος διαζυγίου. Ακόμη και στα οικογενειακά γεύματα ή δείπνα, γυναίκες και άντρες κάθονταν σε χωριστά τραπέζια. Μέσα στο σπίτι δουλειές των γυναικών ήταν η ύφανση στον αργαλειό, το πλύσιμο των ρούχων, το άλεσμα του σιταριού, το ζύμωμα του ψωμιού, το μαγείρεμα, και φυσικά, η γενική συντήρηση και καθαριότητα του σπιτιού. Στα σπίτια των πατρικίων, αλλά και πολλών αστών, υπήρχαν οι υπηρέτριες (ελεύθερες φτωχές κοπέλες, που αναγκάζονταν να δουλέψουν σε τρίτους για να ζήσουν). Τις έλεγαν μισθαρνίσσας ή μισθωτρίας και κατοικούσαν στο σπίτι του αφεντικού με ένα μικρό μηνιαίο μισθό ή με διατροφή και ρουχισμό. Οι όροι καθορίζονταν με ειδικό συμβόλαιο, «το δουλευτικόν». Οι γυναίκες έβγαιναν σπάνια από το σπίτι, είτε για την εκκλησία, είτε για ψώνια και τότε έπρεπε να είναι ντυμένες με απλά φορέματα και με το κεφάλι σκεπασμένο, ώστε να μην «προκαλούν», έστω και με την απλή θέα τους, τους άρρενες διαβάτες. Όλα αυτά, ωστόσο, τα κοινωνικά «νόμιμα», φαίνεται ότι σε πολλές περιπτώσεις παραβιάζονταν και μάλιστα από γυναίκες που έφταναν να μετατρέπουν τις εκκλησίες σε τόπους ερωτικών συναντήσεων με το πρόσχημα της εκτέλεσης θρησκευτικών καθηκόντων.

 

Έχει καλυτερέψει η ζωή της γυναίκας σήμερα.

Οι γυναίκες σήμερα μπορούν να κάνουν σχεδόν οτιδήποτε θέλουν, μπορούν να ασκήσουν οποιοδήποτε επάγγελμα θέλουν, μπορούν να βγαίνουν οπότε θέλουν και γενικά έχουν γίνει ίσες με τους άντρες. Οι γυναίκες έχουν κατακτήσει τα δικαιώματα που τους ανήκουν και έχουν γίνει ίσες με τους άντρες   

 

               

 

 

Οικογενειακή ζωή και θέση γυναικών στο Βυζάντιο

                                                         ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Οικογενειακή ζωή και θέση γυναικών στο Βυζάντιο

                                                         Εργασία της Σαχπεκίδου Δήμητρας

   Η καθημερινή ζωή ενός ανθρώπου στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, όπως σχεδόν σε όλες τις προγενέστερες ή μεταγενέστερες κοινωνίες, εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τις κοινωνικές συνθήκες και την κοινωνική θέση των γονέων του. Υπήρχαν κάποιες ευκαιρίες για πρόοδο με βάση την εκπαίδευση, τη συσσώρευση πλούτου και την απόκτηση εύνοιας από έναν πιο ισχυρό χορηγό ή μέντορα. Η εργασία ήταν η ανησυχία των περισσότερων ανθρώπων, προκειμένου να παράγουν ή να αγοράζουν τα βασικά για τη διατροφή τους, αλλά υπήρχαν πολλές δυνατότητες για ψυχαγωγία τόσο σε παζάρια που διοργανώνονταν σε θρησκευτικά πανηγύρια όσο και σε αρματοδρομίες και παραστάσεις ακροβατών στους δημόσιους χώρους που οι περισσότερες πόλεις διέθεταν για τους κατοίκους τους.

·      Οικογενειακή ζωή

   Ένα κορίτσι παντρευόταν, το νωρίτερο, στα 12, ενώ ένα αγόρι στα 14. Η συμμετοχή και η συγκατάθεση των γονέων ήταν αναμενόμενη και ο αρραβώνας θεωρούταν δεσμευτικός. Δεύτερος γάμος ήταν δυνατός εφ' όσον τηρούνταν η κατάλληλη περίοδος πένθους από τη χήρα, αλλά ένας τρίτος γάμος ήταν σπάνιος και επιτρεπόταν μόνο υπό ειδικές περιστάσεις, όπως το να μην υπάρχουν παιδιά. Διαζύγιο δινόταν δύσκολα, με την εξαίρεση αν μια γυναίκα είχε διαπράξει μοιχεία ή ένας σύζυγος ήταν ένοχος για δολοφονία ή μαγεία. Οι νόμοι του Ιουστινιανού Α΄ προχώρησαν ακόμη περισσότερο και απαγόρευαν το διαζύγιο εντελώς, εκτός εάν και τα δύο μέρη συναινούσαν να αποσυρθούν σε μοναστήρι. Ο πατέρας ήταν ο επικεφαλής της οικογένειας, αλλά μια χήρα θα μπορούσε να κληρονομήσει την περιουσία του συζύγου της και, επομένως, να αναλάβει αυτόν τον ρόλο, εάν ήταν απαραίτητο.

   Στη σύγχρονη εποχή, η οικογένεια έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά. Ο γάμος πλέον βασίζεται κυρίως στην προσωπική επιλογή και όχι σε προκαθορισμένες συμφωνίες. Οι γυναίκες παντρεύονται σε μεγαλύτερη ηλικία και η ισότητα των φύλων είναι πιο έντονη. Οι ρόλοι μέσα στην οικογένεια είναι πιο ισορροπημένοι, με τους άνδρες να συμμετέχουν ενεργά στην ανατροφή των παιδιών και στις οικιακές εργασίες.

 

·      Θέση της γυναίκας

  Δεν είναι πολλές οι πληροφορίες για τη θέση της γυναίκας μέσα στη βυζαντινή κοινωνία μέχρι τον 10^ο αι. Γενικά, οι γυναίκες ήταν πολλές φορές απούσες στις συναθροίσεις και μόνο οι άνδρες ήταν παρόντες σε αυτές. Οι έξοδοί τους γίνονταν σχεδόν αποκλειστικά για τον εκκλησιασμό. Η διαχείριση όλου του νοικοκυριού ήταν ευθύνη της γυναίκας. Μαγείρευε, τάιζε τα παιδιά και έφερνε εις πέρας όλες τις οικιακές εργασίες. Οι Βυζαντινές ασχολούνταν και με άλλες ασχολίες, π.χ. την ύφανση.

  Προηγουμένως, αναφέρθηκε ότι έβγαιναν έξω, για να παρακολουθήσουν κάποια ακολουθία ή μυστήριο στην εκκλησία. Σε αυτόν μόνο τον χώρο μπορούσαν να απολαμβάνουν μία ισότητα, δεδομένου ότι υπήρχαν και γυναίκες Αγίες. Στις εξωτερικές εμφανίσεις τους είχαν πάντα συνοδό, είτε σε απλούς περιπάτους είτε σε ταξίδια. Οι επαφές τους με άνδρες ήταν περιορισμένες, και αν συνέβαινε, συνήθως μόνο με μοναχούς. Βέβαια, από τον 10^ο αι. και εξής πληροφορούμαστε από τις πηγές ότι οι γυναίκες έπαιζαν σημαντικό ρόλο στη βιοτεχνία, αλλά και στην πώληση προϊόντων στις αγορές, οπότε εκ των πραγμάτων οι κοινωνικές συναναστροφές τους ήταν περισσότερες.

  Συμπερασματικά, η ζωή μιας Βυζαντινής γυναίκας στηριζόταν στον άνδρα. Η υπακοή της ήταν απόλυτη, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι ήταν απόλυτα εγκλεισμένη μέσα στο σπίτι. Η σχέση της με την Εκκλησία ήταν στενή.

   Σήμερα η θέση της γυναίκας έχει εξελιχθεί ριζικά. Οι γυναίκες έχουν ισότιμα δικαιώματα με τους άνδρες σε όλους τους τομείς: εκπαίδευση, εργασία, πολιτική και κοινωνική ζωή. Μπορούν να ακολουθήσουν καριέρα σε οποιοδήποτε επάγγελμα και να αποκτήσουν υψηλές θέσεις εξουσίας. Παρόλο που οι ανισότητες δεν έχουν εξαλειφθεί πλήρως, οι γυναίκες απολαμβάνουν πολύ περισσότερη ελευθερία και αυτονομία σε σχέση με το παρελθόν.